Siara to pierwsze mleko matki, które ma szczególne znaczenie dla noworodka. W porównaniu do późniejszego pokarmu nie jest jej zbyt wiele, co u niektórych może budzić obawy, że nie zaspokoi potrzeb odżywczych noworodka. Właściwości siary pozwalają jednak przygotować dziecko do dalszego karmienia, a także uodpornić je na wiele potencjalnych zagrożeń. Czym jest siara? Jakie są właściwości siary? W jaki sposób odżywia nowonarodzone dziecko? Dowiedz się tego koniecznie z naszego artykułu!
Siara zupełnie nie przypomina mleka, gdyż jest żółtawej barwy i ma inną konsystencję. Ma także inny od późniejszego mleka matki skład, który jest odpowiednio dopasowany do początkowych potrzeb noworodka. Jej niewielka ilość jest zazwyczaj zupełnie wystarczająca, ponieważ maluszek w swoich pierwszych dobach życia potrzebuje jedynie ok. 50-100 ml pokarmu. Karmienie pierwszym mlekiem, czyli siarą, podobnie jak cały późniejszy okres laktacji, od początku pozwala budować niezwykłą więź między matką a dzieckiem. Warto zatem przyjrzeć się nieco bliżej pierwszym karmieniom i ich znaczeniu dla zdrowia i komfortu noworodka.
Czym jest siara?
Zapewne każdy kiedyś słyszał o czymś takim jak siara, jednak niewiele osób dokładnie wie czym jest i czemu ma służyć. Nawet przez ciężarne kobiety bywa jej temat ignorowany. Warto jednak poznać jej znaczenie, które wielu może bardzo zaskoczyć. Ten wyjątkowy starter kobiecego pokarmu jest wytwarzany przez bardzo krótki czas i nie da się go sztucznie zastąpić. Posiada także niezwykłe właściwości, które są bardzo ważne dla każdego noworodka.
Siara jest jasnożółtym, złotym lub czasem przezroczystym płynem, o gęstej i kremowej konsystencji. Została zaplanowana przez naturę jako cudowne źródło wielu korzyści zdrowotnych, które pozwalają skutecznie chronić i odżywiać noworodki w pierwszych dniach ich życia!
Siara jest przede wszystkim bogata w składniki immunologiczne, takie jak wydzielnicza IgA, laktoferyna, leukocyty, a także czynniki rozwojowe, takie jak naskórkowy czynnik wzrostu. Zawiera również stosunkowo niskie stężenia laktozy, co wskazuje, że jej podstawowe funkcje mają charakter raczej immunologiczny i troficzny, niż odżywczy. Poziomy sodu, chlorków i magnezu są wyższe, a poziomy potasu i wapnia są niższe w siarze niż późniejszym mleku matki.
Podobnie jak u ludzi, siara występuje także u wielu ssaków. Pozyskiwana od bydła i znana jako colostrum, dostępna jest jako suplement diety. Taka formuła ma niezwykle długą tradycję stosowania, która wywodzi się ze starożytnej kultury Indii. W takiej formie stosuje się ją najczęściej dla wzmocnienia odporności, regulacji układu immunologicznego, przywracania równowagi bakteryjnej po kuracji antybiotykowej, wzmocnienia energii organizmu oraz szybszej regeneracji po treningu.
Kiedy zaczyna się produkcja siary?
Wiele kobiet zastanawia się, kiedy pojawia się mleko w piersiach. Na początku produkcja siary może przebiegać nieco inaczej, w zależności od indywidualnych cech danej kobiety. Niektóre matki zaczynają wytwarzać siarę już w pierwszym trymestrze ciąży. Jeszcze częściej pojawia się ona w trzecim trymestrze ciąży. Będąc w ciąży, można spróbować ścisnąć piersi i obserwować czy siara zacznie wydobywać się z sutka.
Nie należy jednak martwić się, jeśli jeszcze nie zauważy się żadnego płynu. Dopiero wydalenie łożyska w trakcie porodu powoduje impuls hormonalny dla piersi, co powoduje normalne rozpoczęcie laktacji i wytworzenie siary. Taka sytuacja ma głęboki sens, ponieważ umożliwia dziecku karmienie zaraz po urodzeniu.
Jak długo po porodzie siara jest wytwarzana?
Przez pierwsze 2–5 dni po urodzeniu dziecka piersi młodej matki będą produkowały jedynie siarę, a następnie przestawią się na zwykłe mleko matki. Podczas gdy organizm każdej kobiety jest inny i może się również w tym względzie różnić, siara zazwyczaj występuje w tym okresie.
Następny etap laktacji nazywa się „mlekiem przejściowym” i trwa 10–14 dni. Mleko przejściowe to mieszanka siary i mleka matki, które ostatecznie zostanie zastąpione zwykłym mlekiem matki.
Czy siara jest dostatecznie odżywcza dla dziecka?
Zazwyczaj piersi nie są zbyt pełne na pierwsze karmienia dziecka i może się wydawać, że noworodek nie otrzyma wystarczającej ilości pokarmu. Ponieważ jednak żołądek dziecka tuż po urodzeniu ma niewielki rozmiar, tak naprawdę nie potrzebuje dużo, aby go wypełnić i zaspokoić swoje potrzeby żywieniowe. Co więcej, siara jest bardzo skoncentrowana w niezbędne składniki.
Warto zauważyć, że wiele młodych mam produkuje jedynie ok. 30 g pokarmu w ciągu pierwszych 24 godzin. Jest to w rzeczywistości idealna ilość, ponieważ dziecko potrzebuje na karmienie tylko 1–1,5 łyżeczki tego płynnego złota.
Czy karmienia są wystarczające?
Zamiast skupiać się na tym, jak szybko dziecko się karmi lub jak pełne są piersi, warto monitorować pieluszki i ogólny nastrój dziecka. Jeśli moczy się ono co najmniej 6 pieluszek dziennie i wydaje się zadowolone, wszystko powinno być w porządku.
Często poleca się, by karmić dziecko co najmniej 8 razy dziennie, aby mieć pewność, że czerpie wszystkie wspaniałe korzyści ze specjalnego pokarmu od matki.
W przypadku zaniepokojenia, zawsze warto skonsultować się z położną lub pediatrą. Można także umówić się na spotkanie z konsultantem laktacyjnym. Czasami konsultanci laktacyjni lepiej orientują się, kiedy należy uzupełnić formułę żywienia, a kiedy nie jest to konieczne.
Łatwiejsze przystawianie do piersi
Przez pierwsze kilka dni matka i dziecko uczą się wzajemnych relacji podczas karmienia, nawet gdy nie jest to pierwsza pociecha w rodzinie. Ponieważ organizm nie wytwarza dużej ilości siary, piersi nie są zbyt pełne przez pierwsze kilka dni. Ułatwia to dziecku ustalenie zatrzasku na piersi zaraz po urodzeniu i zapewnia mu dobre nawyki związane z karmieniem piersią. Wydaje się, że natura dobrze to obmyśliła.
Czym różni się siara od mleka matki?
Siara jest bogatsza niż mleko matki i ma inny profil żywieniowy. Jeśli chodzi o skład, siara faktycznie ma więcej wspólnego z krwią niż z mlekiem matki, ponieważ jest pełna białych krwinek i ma właściwości wzmacniające odporność dziecka. To płynne złoto ma również wyższą zawartość białka, a także mniej cukru i tłuszczu, więc jest to pierwszy łatwy do strawienia pokarm.
Mleko matki jest przeznaczone do podtrzymywania dziecka w dobrej kondycji, budowania jego układu odpornościowego i inicjowania długofalowego rozwoju. Siara jest jednak bardziej podobna do koncentratu, który ma działać szybki i z dużą siłą.
Siara w porównaniu do późniejszego mleka matki ma wyższe poziomy białek, immunoglobulin i pierwiastków mineralnych. Zawiera jednak sporo mniej tłuszczu.
Dlaczego siara jest dobra dla dziecka?
Siara to wprost idealne pierwsze posiłki dla noworodka, które zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Mogą one przede wszystkim naprawdę dobrze przygotować dziecko do zdrowego życia i właściwego rozwoju. Stanowi ona wyjątkową substancję żywieniową, o właściwościach, których nie ma żadna inna żywność.
Z tego powodu warto zadbać, by noworodek w pierwszych dniach życia otrzymał siarę, nawet jeśli nie planuje się późniejszego karmienia piersią. Jeśli podczas porodu stosowano jakieś leki uśmierzające ból lub znieczulenie zewnątrzoponowe, dziecko może być ospałe i może to utrudniać natychmiastową opiekę. Jeśli z jakiegoś powodu dziecka nie można od razu karmić piersią, zawsze można odciągnąć pokarm ręcznie. Z pewnością wysiłek taki jest tego wart.
Najważniejsze właściwości siary
Siara to doskonały pokarm startowy dla noworodka, który zapewnia wiele cennych właściwości. Poniżej wskazujemy te najważniejsze, z których niektóre nie są zbyt oczywiste.
1. Uszczelnienie jelita
Dzieci rodzą się z przepuszczalną podszewką jelit, przez co są bardziej podatne na infekcje i choroby, zwłaszcza bez odpowiedniej opieki. Siara dostaje się do krwiobiegu, a następnie pomaga uszczelnić jelito, zapewniając lepsze wchłanianie pokarmu w późniejszym czasie. Proces ten pomaga zapobiegać alergiom pokarmowym i innym problemom wynikającym z nieszczelnego jelita w późniejszym życiu, takim jak astma, egzema i inne.
Według niektórych konsultantów ds. laktacji uszczelnienie jelit w pierwszych dniach życia jest absolutnie kluczowe. Dla niemowlęcia może być znacznie korzystniejsze spożycie siary tylko w ciągu pierwszych kilku dni, a następnie przejście na mleko modyfikowane, niż stosowanie mieszanki w pierwszych dniach (nawet w połączeniu z siarą), a następnie przejście na wyłączne karmienie piersią przez okres jednego roku i dłużej.
2. Czyszczenie przewodu pokarmowego
Pierwsze wypróżnienie u nowo narodzonego dziecka nazywa się smółką, która jest gęstą, ciemną substancją, przypominającą nieco smołę. Podczas gdy mieszanki pokarmowe dla noworodków często powodują zatwardzenie, siara pomaga oczyścić przewód pokarmowy i wydalić smółkę. Efekt ten pomaga również zapobiegać żółtaczce, ponieważ siara wypłukuje nadmiar bilirubiny, która powoduje ten stan.
3. Przygotowanie immunologiczne
Siara zawiera białe krwinki, przeciwciała i immunoglobuliny, które pobudzają układ odpornościowy dziecka do działania. Jedna z nich, immunoglobulina A, jest przeciwciałem, które chroni przed zakażeniem gardła, płuc i jelit.
W rzeczywistości siara była dawniej podstawowym czynnikiem wsparcia immunologicznego, jeszcze przed odkryciem penicyliny i nowoczesnych antybiotyków. A jej poziomy pH sprzyja rozwojowi dobrych bakterii, które odgrywają ogromną rolę w zachowaniu dobrej odporności na infekcje.
4. Regulacja funkcji organizmu
Przez 9 miesięcy ciąży dziecko w łonie matki znajduje się w ochronnym kokonie, który zabezpiecza je przed szkodliwymi czynnikami ze świata zewnętrznego. Jednak po porodzie organizm noworodka zmuszony jest do samoregulacji. Siara pomaga dziecku dostosować się do nowych warunków, m.in. poprzez regulację temperatury ciała, funkcji układu naczyniowego, metabolizmu glukozy, funkcji płuc oraz pomaga utrzymać homeostazę płynów.
Ze względu na te czynniki, wczesne karmienie piersią jest szczególnie ważne także przez kontakt skóry ze skórą, kiedy klatka piersiowa matki reguluje temperaturę ciała i rytm bicia serca dziecka, znacznie lepiej niż maszyna do inkubacji.
5. Regeneracja organizmu
Siara jest jedynym znanym naturalnym źródłem dwóch ważnych czynników wzrostu, alfa i beta oraz insulinopodobnych czynników wzrostu 1 i 2. Te unikalne substancje nie tylko pomagają małemu organizmowi dziecka w prawidłowym rozwoju, ale także pomagają w jego regeneracji z powodu stresu lub odniesionych urazów. Zawarte w siarze związki mają zdolność do aktywowania wzrostu oraz naprawy mięśni, chrząstek i układu kostnego.
6. Naturalna immunizacja
Ponieważ siara zaczyna uszczelniać podszewkę jelitową w przygotowaniu na mleko matki i stałe pokarmy, działa silnie zabezpieczająco. Zapobiega m.in przedostawaniu się zarazków i innych niepożądanych substancji do krwioobiegu i powodowaniu chorób w czasie, gdy dzieci są najbardziej na nie narażone.
Czy dieta matki wpływa na siarę?
Jesteśmy tym, co jemy, więc dokonywane przez nas wybory żywieniowe wpływają również na skład siary. Wykazano, że dieta matki karmiącej istotnie wpływa na poziom zdrowych tłuszczów i zawartość witamin w siarze. W jednym z badań śledzono zmiany składu kwasów tłuszczowych w siarze i mleku matki. Wykazano również, że matki otrzymujące nadmierne ilości witaminy A w diecie notują spadek poziomu witaminy E w siarze.
Zdrowe tłuszcze w diecie matki karmiącej
Należy jednoznacznie stwierdzić, że zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta matki, pełna pokarmów, takich jak nasycone tłuszcze zwierzęce i świeże produkty roślinne, jest korzystna zarówno dla mamy, jak i jej dziecka. Zdrowe tłuszcze są szczególnie ważne, ponieważ pełnią liczne funkcje w rozwoju układu nerwowego oraz umożliwiają przyswajanie wielu składników odżywczych. Należy zatem uwzględnić je w diecie, także w celu uzyskania optymalnego składu mleka i naprawy organizmu po stresie porodowym.
Czasami produkty mleczne, nawet surowe i z dobrego źródła, mogą powodować problemy trawienne u wrażliwych dzieci, dlatego należy o tym pamiętać i w razie potrzeby wprowadzać odpowiednie zmiany.
Super Mama!
Nasze organizmy są zadziwiająco i misternie zaprojektowane, aby wspierać nie tylko nas samych, ale także życie naszego dziecka. Siara jest naprawdę płynnym cudem, który pomaga być prawdziwymi supermomami!
Źródła:
Zimecki M., Artym J.: Właściwości terapeutyczne białek i peptydów z siary i mleka. Postępy Hig. Med. Dośw., 2005; 59: 309-323.
Thapa B.R.: Health Factors in Colostrum. Indian J Pediatr 2005; 72 (7) : 579-581.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22529245
https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/article-abstract/1180920
https://www.nature.com/articles/pr196812
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/human-colostrum
