Większość kobiet posiada wystające brodawki sutkowe, które silniej uwidaczniają się pod wpływem fizycznej stymulacji lub zimna. Niekiedy jednak można spotkać brodawki płaskie lub wklęsłe, które wymagać mogą większej uwagi lub zastosowania technik wspomagających podczas karmienia piersią. W niniejszym artykule przytaczamy najważniejsze wskazówki na ten temat, które powinny pomóc zdecydowanej większości młodych matek.
Na wstępie warto przypomnieć, że dzieci karmi się piersią, a nie brodawką sutkową. Tak długo, jak dziecko może wziąć do ust odpowiednią część piersi (usta i dziąsła dziecka powinny całkowicie ominąć sutek i zatrzasnąć się na otoczce), większość płaskich lub wklęsłych sutków nie powinno powodować problemów z karmieniem piersią. Niektóre rodzaje sutków są początkowo trudniejsze dla dziecka, ale w większości przypadków staranne zwracanie uwagi na odpowiednie przystawianie i układanie dziecka, a także odrobina cierpliwości, zapewnią, że Ty i Twoje dziecko zaczniecie odczuwać większą satysfakcję.
Jak sprawdzić czy mamy brodawki płaskie lub wklęsłe?
Samo spojrzenie na piersi często nie zapewni odpowiedzi. Zamiast tego można określić, czy masz brodawki płaskie lub wklęsłe, wykonując test „szczypania”. Delikatnie ściśnij otoczkę, która jest ciemnym obszarem o średnicy ok. 2-3 cm wokół sutka. Jeśli sutek nie wyprostuje się, uważa się go za płaski. Jeśli sutek cofa się lub staje się wklęsły, uważa się go za odwrócony. Należy również zauważyć, że brodawki płaskie lub wklęsłe nie wyprostują się po stymulacji lub wystawieniu na zimno. Jeśli sutek wyprostuje się podczas testu „szczypania”, nie powinien w żaden sposób nas niepokoić i wymagać jakiś zabiegów z naszej strony.
Rodzaje brodawek płaskich, wklęsłych i wypukłych
Większość kobiet ma typowe brodawki sutkowe, czyli odstające w niewielkim stopniu. Niekiedy jednak, można spotkać nieco inny wygląd sutków, który najczęściej można zakwalifikować jako:
brodawki płaskie – brodawka nie odstaje zbyt widocznie i zlewa się z otoczką sutka,
brodawki wypukłe – zarówno sutek, jak i jego otoczka, wyraźnie odstają od piersi, sprawiając wrażenie nałożonego kapturka,
brodawki wklęsłe – sutki zapadają się do środka, jednak efekt ten nie powinien stanowić żadnego problemu. Czasami jednak zdarza się potrzeba pomocy w przypadku karmienia piersią.
Niekiedy brodawki sutkowe rozróżnia się na krótkie, normalne i długie. Nie ma jednak wytycznych względem tej klasyfikacji, a jedynym kryterium jest subiektywna ocena. Czasami spotyka się także asymetrię piersi i różne typy sutków u jednej osoby.
Brodawki płaskie lub wklęsłe – Techniki ułatwiające karmienie
Chociaż opinie i doświadczenia są różne, wiele kobiet uznaje terapię wklęsłych lub płaskich sutków za pomocną i wielu ekspertów od karmienia piersią nadal je poleca. Specjaliści od karmienia piersią nie zgadzają się co do tego, czy kobiety w ciąży powinny być badane pod kątem tego, czy posiadają brodawki płaskie lub wklęsłe. Wskazuje się czasami, że zmiany hormonalne podczas ciąży i porodu powodują, że sutki wielu matek naturalnie się eksponują. Niezwykle rzadko rozważa się leczenie płaskich i wklęsłych sutków, zazwyczaj w przypadku, gdy noworodek ma wyraźne trudności z jedzeniem. W takich przypadkach pomocne mogą okazać się poniższe techniki wspomagające.
Stosowanie osłon na piersi
Stosowanie specjalnych osłon na piersi może pomóc w wyciągnięciu płaskich lub wklęsłych sutków. Skorupy biustonosza składają się wtedy z dwóch części i są wykonane z plastiku. Wewnętrzny element ma otwór, który pasuje do sutka. Nacisk na tkankę wokół sutka powoduje, że sam sutek wystaje przez otwór. Takie staniki można nosić w czasie ciąży, aby skorzystać z naturalnego wzrostu elastyczności skóry. Stosuje się wtedy delikatny, ale stały nacisk, aby rozciągnąć leżące poniżej zrosty (tkanka łączna) i wyciągnąć nieco brodawkę. Po urodzeniu dziecka można nosić taki biustonosz przez około pół godziny przed karmieniem, aby lepiej uformować kształt sutka. Nie należy jednak zakładać go na noc, a pokarm zebrany podczas jego noszenia, nie powinien być oszczędzany.
Stosowanie laktatora lub pompki próżniowej
W przypadku płaskich i wklęsłych brodawek po porodzie często poleca się użycie laktatora lub innego urządzenia, które działa na sutek podciśnieniem. Pozwala to na wydłużenie jego kształtu, najlepiej bezpośrednio przed karmieniem piersią. Ma to na celu przede wszystkim ułatwić dziecku zatrzaśnięcie się na piersi.
Stymulacja sutków przed karmieniem
Często poleca się chwycić brodawkę kciukiem i palcem wskazującym, a następnie delikatnie odciągnąć od piersi i utrzymać tak przez minutę lub dwie. Następnie szybko przyłożyć do niej wilgotną i zimną szmatką lub lód owinięty szmatką. Ta metoda może pomóc w lepszym ukształtowaniu sutka do karmienia piersią. Należy jednak unikać długotrwałego stosowania lodu, ponieważ odrętwienie brodawki sutkowej i otoczki może zahamować laktację.
Stosowanie kapturków do karmienia
Kapturek lub osłonka do karmienia to cienka, elastyczna i najczęściej silikonowa nakładka na brodawkę sutkową. Posiada on małe otworki na końcu, aby mleko matki mogło swobodnie przepływać do dziecka. Jeśli inne strategie nie działają, kapturki na sutki mogą pomóc dziecku prawidłowo zatrzasnąć się na piersi i stymulować podniebienie dziecka, zachęcając do odruchu ssania. Osłonki do karmienia poleca się jednak stosować pod nadzorem specjalisty od laktacji, ponieważ mogą one prowadzić do problemów z karmieniem, jeśli nie zostaną właściwie użyte.
Brodawki płaskie lub wklęsłe a rozpoczęcie karmienia piersią
W przypadku posiadania brodawek płaskich i wklęsłych oraz problemów z karmieniem piersią, warto jeszcze skorzystać z poniższych wskazówek.
Uzyskaj pomoc dotyczącą przystawiania dziecka do piersi
Wykwalifikowana pomoc może okazać się niezwykle ważna w przypadku posiadania brodawek płaskich lub odwróconych. Ważne jest bowiem, aby dziecko nauczyło się szeroko otwierać usta i omijać sutek, pozwalając dziąsłom zamknąć się na piersi. Eksperymentowanie z różnymi pozycjami do karmienia jest dobrym sposobem na znalezienie tego, co jest najbardziej wygodne i pomaga dziecku najskuteczniej się zatrzasnąć.
Karmienie piersią wcześnie i często
Warto zaplanować karmienie piersią możliwie jak najszybciej po porodzie, a następnie co najmniej co 2-3 godziny. Pomoże to uniknąć obrzęku piersi i pozwoli dziecku ćwiczyć jedzenie, zanim jeszcze mleko stanie się bardziej obfite. Warto nabrać praktyki w karmieniu piersią, gdy piersi są jeszcze miękkie. Pomóc to może dziecku się nieco przyzwyczaić do sytuacji, gdy piersi stają się bardziej jędrne, co może utrudniać chwytanie płaskiego sutka.
Właściwa technika przystawiania do piersi
Przygotowując dziecko do karmienia, warto trzymać je blisko ciała, pilnując by ucho, ramię i biodro były w linii prostej. Należy także odciągnąć nieco tkankę piersi, aby ułatwić mu zatrzaśnięcie. Poleca się czasem łaskotanie ust dziecka sutkiem i poczekanie, aż dziecko otworzy się je odpowiednio szeroko, jak w przypadku ziewania. Należy upewnić się, że dziecko prawidłowo zatrzaśnie się na piersi, omijając sutek i większą część otoczki.
Powstały zatrzask powinien znajdować się poza środkiem – głębiej na dole, czyli więcej piersi powinno zostać uchwycone po stronie podbródka niż po stronie nosa. Nos dziecka powinien dotykać piersi, ale nie być w nią wciśnięty. Z kolei usta dziecka powinny być rozchylone jak „rybie usta”.
Uspokojenie dziecka, gdy staje się ono zaniepokojone
Dziecko nie powinno kojarzyć karmienia piersią z nieprzyjemnością. Jeśli dziecko się denerwuje, natychmiast warto zrobić sobie przerwę i je uspokoić. Można zaoferować mu palec, aby mogło go ssać, a także je kołysać lub mu śpiewać. Warto nieco poczekać, aż będzie spokojne, zanim podejmie się kolejną próbę.
Co robić w przypadku bólu sutków?
Niektóre matki odczuwają ból sutków przez około dwa pierwsze tygodnie karmienia piersią, gdy ich płaskie lub wklęsłe brodawki są stopniowo wyciągane podczas ssania dziecka. Jeśli ból jest poważny lub utrzymuje się przez dłużej niż pierwsze dwa tygodnie, należy poprosić o profesjonalną pomoc.
W przypadku brodawki wklęsłej należy zadbać, by po karmieniu piersi dobrze oczyścić je po karmieniu. Istnieje bowiem ryzyko, że wilgoć z pokarmu zostanie zamknięta tkaną sutka, co może powodować pękanie skóry lub infekcję. Każdorazowo po karmieniu należy dobrze osuszyć sutki i nałożyć na nie środek zmiękczający skórę, który jest bezpieczny podczas karmienia piersią. Do tego celu często poleca się maść z lanoliną.
Kiedy matka ma głęboko osadzone brodawki, podczas karmienia zamiast ściskać przewody mleczne, dziecko będzie ściskać sutek. Gdy nie będzie ono w stanie prawidłowo ułożyć sutka w ustach, mimo swoich wysiłków nie otrzyma wystarczającej ilości pokarmu, a karmienie piersią będzie dla matki bolesne. W takim przypadku może pomóc automatyczny laktator elektryczny. Pozwolić on może na lepsze kontrolowanie ściągania pokarmu, które nie będzie powodować bólu.
Czasami zdarza się, że dziecko potrafi lepiej uchwycić jedną z piersi i warto wtedy kontynuować karmienie po tej stronie. Można wówczas korzystać z laktatora na drugiej piersi, by nie doprowadzić do jej przepełnienia. Pozyskane mleko może wówczas stanowić dobry zapas uzupełniający.
Jeśli oba sutki są głęboko wklęsłe, można odciągać pokarm z obu piersi jednocześnie przez 15-20 minut, 8 lub więcej razy w ciągu 24 godzin. Można wtedy karmić dziecko alternatywnym sposobem, np. przy pomocy systemu SNS lub butelką. Często poleca się takie rozwiązanie do czasu, aż dziecko nie będzie w stanie skutecznie i wygodnie zatrzasnąć się na piersi.
Jak długo trzeba pompować, aby wyciągnąć sutki, zależy od siły zrostów i stopnia inwersji. Dla niektórych matek wystarczy jedno pompowanie, aby osiągnąć zamierzony cel. Jeśli mimo stosowania laktatora lub innej pompki próżniowej brodawka nadal głęboko się odwraca, konieczne może być kontynuowanie zabiegów.