Laktoferyna jest białkiem występującym w mleku krowim i mleku ludzkim. Siara, pierwsze mleko wyprodukowane po urodzeniu dziecka, zawiera wysoki poziom laktoferyny, nawet około 7 razy więcej niż mleko wytwarzane później. Laktoferyna znajduje się również w tkankach, m.in. w oku, nosie, drogach oddechowych, jelitach i innych miejscach organizmu. Obecnie laktoferynę stosuje się jako lek.
Laktoferyna jest naturalnie występującym w płynach ustrojowych organizmu białkiem. Jest obecna w wydzielinach śluzowych, jednak jaj największe ilości znaleźć można w mleku karmiącej matki. Największe stężenie tego cennego białka znaleźć można w siarze, czyli pierwszym pokarmie po urodzeniu dziecka, które wynosić może ok. 6-8 g/L. Mleko dojrzałe zawiera natomiast mniejsze jej ilości, gdyż ok. 2-4 g/L. Po wysokim stężeniu laktoferyny w kobiecym pokarmie można wnioskować, że jest ona niezwykle ważna dla prawidłowego rozwoju i ochrony noworodka. Może ona bowiem istotnie ograniczać ryzyko infekcji w wyniku działania patogenów, kiedy organizm maluszka nie jest jeszcze dostatecznie chroniony własnym systemem immunologicznym.
Laktoferyna występuje również jako suplement diety, który ma wykazywać podobne działanie. Pozyskuje się ją z mleka krowiego, a także specjalnie spreparowanego ryżu. Stanowi ona dietetyczny środek specjalnego przeznaczenia medycznego i może występować w różnych postaciach, m.in. w kroplach, kapsułkach i saszetkach. Najczęściej poleca się ją w celu wspomagania procesów odpornościowych organizmu.
Zastosowania laktoferyny
Laktoferyna jest stosowana w leczeniu wrzodów żołądka i jelit, biegunki i zapalenia wątroby typu C. Jest również stosowana jako przeciwutleniacz do ochrony przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Inne zastosowania obejmują m.in. stymulowanie układu odpornościowego, zapobieganie uszkodzeniom tkanek związanym ze starzeniem się, promowanie zdrowych bakterii jelitowych, zapobieganie rakowi i regulowanie sposobu, w jaki organizm wykorzystuje żelazo.
Niektórzy badacze sugerują, że laktoferyna może odgrywać ważną rolę w rozwiązywaniu wielu problemów zdrowotnych, takich jak niedobór żelaza i ciężka biegunka.
W rolnictwie przemysłowym laktoferyna służy do zabijania bakterii podczas przetwarzania mięsa.
Jak działa laktoferyna?
Laktoferyna pomaga regulować wchłanianie żelaza w jelicie i zapewniania jego podaży komórkom.
Wydaje się również, że chroni przed infekcjami bakteryjnymi, prawdopodobnie zapobiegając ich rozwojowi i pozbawiając je niezbędnych składników odżywczych. Może także doprowadzać do ich śmierci poprzez niszczenie ich ścian komórkowych. Laktoferyna zawarta w mleku matki przyczynia się do ochrony niemowląt karmionych piersią przed infekcjami bakteryjnymi.
Oprócz infekcji bakteryjnych laktoferyna wydaje się być aktywna przeciwko infekcjom wywołanym przez niektóre wirusy i grzyby. Może być również zaangażowana w regulację funkcji szpiku kostnego (mielopoeza) i wydaje się, że jest w stanie wzmocnić system immunologiczny organizmu.
Laktoferyna – Zastosowania i skuteczność
Białko to może być prawdopodobnie skuteczne w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C. Niektórzy pacjenci z z tą chorobą wydają się pozytywnie reagować na laktoferynę pobraną od krów. Stosowane dawki laktoferyny wynoszą 1,8g lub 3,6g dziennie. Przy niższych dawkach nie zauważono skuteczności działania.
Istnieją także niewystarczające dowody na skuteczność działania laktoferyny przy wywołującym wrzody zakażeniu bakteryjnym Helicobacter pylori. Obecnie dostępne wyniki badań są sprzeczne w zakresie skuteczności podawania w tym celu bydlęcej laktoferyny i nie stanowi ono standardowej metody leczenia wrzodów.
Niektóre badania pokazują, że laktoferyna bydlęca poprawia skuteczność niektórych leków na receptę. Inne badania nie wykazały żadnych korzyści. Jednak wiele wskazuje na to, że leczenie infekcji Helicobacter pylori samą laktoferyną bydlęcą nie jest skuteczne, nawet przy dużych dawkach.
Ponadto, niektóre źródła wskazują, że tego rodzaju białko może być również odpowiedzialne za:
- stymulowanie układu odpornościowego,
- zapobieganie przedwczesnym oznakom starzenia,
- promowanie zdrowych bakterii w jelicie,
- regulowanie metabolizmu żelaza,
- zwalczanie bakterii i wirusów – środek przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy,
- działanie przeciwutleniające.
Potrzebnych jest jednak znacznie więcej dowodów, aby ocenić skuteczność laktoferyny w tych zastosowaniach.
Przechowywanie mleka matki a poziom laktoferyny
Rekomendacje względem przechowywania w lodówce odciągniętego mleka matki wskazują na potrzebę zapewnienia mu temperatury od 4 do 8°C. W takich warunkach może ono być przechowywane do 4 dni W przypadku mrożenia w temperaturze -20 °C można je przechowywać do 6 miesięcy. Należy jednak zauważyć, że w raz z okresem przechowywania mleko matki istotnie traci część składników odżywczych, w tym laktoferyny.
Proces pasteryzacji kobiecego pokarmu w banku mleka również obniża poziom laktoferyny, nawet do 20-30% wartości początkowej.
Skutki uboczne i bezpieczeństwo stosowania laktoferyny
Laktoferyna jest bezpieczna w ilościach spożywanych w ramach niemodyfikowanej żywności. Spożywanie większych ilości laktoferyny z mleka krowiego może być bezpieczne nawet przez rok. Laktoferyna wytwarzana ze specjalnie przetworzonego ryżu wydaje się być bezpieczna przez okres do 14 dni, gdyż przy dłuższej suplementacji może powodować biegunkę. Przy przedawkowaniu pacjenci zgłaszali wysypkę skórną, utratę apetytu, zmęczenie, dreszcze i zaparcia.
Specjalne środki ostrożności i ostrzeżenia
Laktoferyna jest bezpieczna dla kobiet w ciąży i karmiących piersią w ilościach pokarmowych. Należy jednak unikać większych dawek leczniczych, dopóki nie będą znane wyniki badań na ten temat. Ciężarne kobiety i matki karmiące powinny zatem prewencyjnie unikać suplementacji tym środkiem, bez wyraźnych wskazówek lekarskich. Obecnie nie mamy również informacji na temat ewentualnych interakcji laktoferyny z lekami.
Dawkowanie laktoferyny
Czysta laktoferyna bydlęca przyjmowana doustnie w dawkach od 1,8 do 3,6 g dziennie okazała się skuteczna w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C.
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele produktów z tym białkiem, przeznaczonych m.in. do budowania odporności, rekonwalescencji po antybiotykoterapii oraz przy anemii. Zawarta w nich laktoferyna najczęściej zawieszona jest w oleju MCT. Należy ją stosować zgodnie z zaleceniami producenta, gdyż w różnych produktach może istotnie różnić się jej zawartość.
Warto jednak podkreślić, że suplement diety nie może być stosowany jako substytut odpowiednio zróżnicowanej diety.
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5198036/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27442696
https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/lactoferrin
