Stan zapalny piersi może rozwijać się na skutek różnych czynników, a najczęściej następuje w skutek mechanicznego uszkodzenia brodawki, ignorowanego zastoju pokarmu lub zablokowania przewodu mlekowego. Zapalenie sutka jest jednym z najczęściej występujących tego rodzaju problemów zdrowotnych. Czynnikami mogącymi je dodatkowo potęgować jest silne przemęczenie i stres, a także niewłaściwa dieta oraz inne problemy zdrowotne.
Zablokowane przewodowy mlekowe to obszar, w którym przepływ mleka jest zatkany – zastój pokarmu, a przez to powstaje niewielka grudka lub plamka na piersi. Stan ten może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak zapalenie sutka lub całego obszaru piersi. Z tego powodu warto poznać ewentualne przyczyny tego stanu oraz sposoby postępowania.
Czym jest zapalenie sutka?
Zapalenie sutka jest najczęściej występującym stanem zapalnym piersi. Może do niego dochodzić w przypadku uszkodzenia brodawki piersiowej, które ułatwia bakteriom wnikanie do wnętrza gruczołów piersiowych. Może być również następstwem zatkania przewodu mlecznego, który nie został opróżniony podczas karmienia lub w inny sposób.
Objawy zatkania przewodów mlekowych
Niedrożność przewodów mlekowych może objawiać się miejscowo lub ogólnoustrojowo. Poniżej wskazujemy na najczęściej występujące z nich.
Objawy miejscowe
- Zaczerwieniony obszar piersi, który staje się delikatny, twardy oraz bolesny.
- Czasami może pojawić się tkliwość czy ból piersi, bez wyczuwalnego guzka.
- Może wystąpić biała plamka na brodawce sutkowej.
Objawy ogólnoustrojowe
- Czasami może pojawić się wysoka temperatura, ale nie więcej niż 38,5ºC.
Objawy zapalenia sutka
Również objawy zapalenia sutka mogą mieć charakter ogólny lub miejscowy.
Objawy miejscowe
- Zaczerwieniony obszar na piersi, który staje się twardy, delikatny oraz bolesny.
- Czasami może pojawiać się miejscowa tkliwość lub ból bez widocznego na piersi guzka.
- Zwykle pojawia się większy ból, tkliwość czy zaczerwienienia niż przy zatkaniu przewodów mlekowych.
- Na piersi mogą pojawić się czerwone smugi rozciągające się od miejsca bólu na zewnątrz.
Objawy ogólnoustrojowe
- Wysoka temperatura 38,5ºC lub nawet wyższa.
- Objawy grypopodobne, w tym ból stawów oraz letarg – Często objawy szybko się ujawniają.
Ważne jest, by rozpocząć leczenie od razu, kiedy wyczuje się w piersi guzki lub poczuje ból piersi.
Leczenie zapalenia piersi
- Najważniejsze jest częste usuwanie mleka z piersi. Można to uczynić na trzy sposoby albo poprzez karmienie piersią, albo za pomocą urządzenia do odsysania mleka – laktatora, albo ręcznie. Powinno to się odbywać osiem lub więcej razy na dobę.
- Produkcja kobiecego pokarmu w takiej piersi może być chwilowo zmniejszona. Jest to normalne zjawisko tymczasowe. Jednak częste karmienie piersią lub odsysania pokarmu przywróci normalny rytm produkcji mleka.
- Mogą pojawić się strumienie gęstego lub tłustego mleka.
- Kiedy objawy zapalenia sutka ustąpią, często okazuje się, że dotknięty choroba obszar jest zaczerwieniony lub posiniaczony. Stan ten zwykle ustępuje po około tygodniu.
- Mleko matki może być bardziej słone, a to przez większą zwartość sodu oraz chlorku. Jeśli dziecko jest karmione piersią, to zmiana smaku może powodować pewne problemy. Jeśli dziecko jest karmione odsysanym mlekiem, to nie powinno poczuć żadnej różnicy.
Czynności przed karmieniem piersią lub odsysaniem pokarmu
- Warto na 10 minut przed karmieniem ogrzać pierś, by była ciepła. Można wziąć ciepły prysznic lub zrobić ciepły kompres na piersi.
- Delikatny masaż piersi również może spowodować, że poleci pokarm.
- W razie potrzeby można brodawkę delikatnie ugniatać, by pomóc dziecku w jedzeniu.
Czynności w czasie karmienia piersią lub odsysania pokarmu
- Należy zacząć karmienie od bolącej piersi. Nie mniej jednak, kiedy jest to zbyt bolesne, można najpierw zacząć od mniej bolesnej strony i poczekać, aż z obolałej piersi poleci pokarm.
- Należy się upewnić, że dziecko dobrze przyssało się do piersi. Jeśli ma się z tym trudności, warto poprosić o pomoc specjalistę od karmienia piersią i laktacji.
- Masaż piersi należy kontynuować w czasie karmienia piersią lub odsysania pokarmu.
Czynności po karmieniu piersią lub odsysaniu pokarmu
- Jeśli dziecko nieodpowiednio trzymało pierś i ją puściło, to należy kontynuować masaż, aż do momentu jej opróżnienia.
- Jeśli dziecko nieprawidłowo trzyma pierś i przez to się nie naje, to można je dokarmić odessanym z piersi mlekiem za pomocą butelki.
- Można na piersi nakładać zimne kompresy, by zmniejszyć ból i obrzęk. Kompres powinno się trzymać przez około 10 minut. Często w takich przypadkach poleca się chłodne okłady z liści kapusty.
Leki przeciwbólowe
Niesteroidowy lek przeciwzapalny (taki jak ibuprofen) zapewnia najbardziej skuteczne zmniejszenie objawów, takich jak ból czy stan zapalny. Natomiast paracetamol można przyjmować w połączeniu z ibuprofenem. Leków zawsze należy używać zgodnie z zaleceniami na opakowaniu lub też według wytycznych lekarza.
Antybiotyki
- Do leczenia zatkanych przewodów mlekowych i zapalenia sutka najczęściej nie są potrzebne antybiotyki.
- Jeśli w ciągu 12-24 godzin kobieta nie była w stanie zmniejszyć objawów zablokowanych przewodów mlekowych lub też w tym czasie wystąpi gorączka, to należy udać się do lekarza.
- W przypadku kiedy niezbędne są antybiotyki, to najczęściej nie ma przeciwwskazań do dalszego karmienia dziecka piersią. Należy się jednak upewnić, konsultując to z lekarzem lub farmaceutą.
- W celu zmniejszenia ryzyka powstania pleśniawki, warto przyjmować w czasie antybiotykoterapii probiotyki.
Wskazówki, jak uniknąć dalszych problemów
- Nie należy nosić zbyt ciasnego biustonosza i ubrań.
- Warto unikać spania na brzuchu.
- Nie należy robić długich przerw pomiędzy karmieniami czy odsysaniem pokarmu.
- Kiedy jest to możliwe, należy odpoczywać.
- Należy przyjmować odpowiednie ilości płynów.
- Należy upewnić się, że dziecko jest odpowiednio przyssane do piersi.
- Należy upewnić się, że prawidłowo korzysta się z laktatora.
- Należy regularnie sprawdzać piersi pod kątem pojawiania się grudek. Zawsze podczas karmienia należy piersi masować.
- Należy karmić piersią dziecko tak często, jak tego wymaga. Najczęściej jest to około ośmiu do dwunastu razy na dobę.
Jeśli kobieta ma zablokowane przewody mlekowe lub zapalenie sutka to nie powinna próbować odstawiać dziecka od karmienia piersią. W tym czasie nadal należy regularnie usuwać pokarm z piersi, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia w piersi ropnia.
Żródło:
Mastitis While Breast-Feeding – Topic Overview. http://www.webmd.com/parenting/baby/tc/mastitis-while-breast-feeding-topic-overview#1
Materiały edukacyjne dla matek karmiących piersią – NZOZ Szpital Specjalistyczny w Jędrzejowie im. Władysława Biegańskiego
