Katar u niemowlaka – Przyczyny i leczenie

Katar u niemowlaka to niestety większy problem, niż u starszych dzieci. Przede wszystkim dlatego, że malutkie dziecko nie umie go wydmuchać, a także najczęściej boi się wszelkiego rodzaju metod odsysania. Może się on również pojawić z wielu różnych powodów, np. być związany z ząbkowaniem czy alergiami, a nie koniecznie z przeziębieniem. W niniejszym artykule przybliżamy w jaki sposób leczyć katar u niemowląt i jak mu zapobiegać.

Bez wątpienia przykre jest obserwowanie, jak malutkie dziecko cierpi z powodu kataru i innych objawów przeziębienia. Odczuwa ono wtedy silny dyskomfort i może mieć problemy np. z jedzeniem. Istnieją jednak pewne metody, aby złagodzić tego rodzaju dolegliwości.

Najczęstszym powodem kataru jest zwykłe przeziębienie lub infekcje o podobnych objawach, które bardzo często przytrafiają się niemowlakom. Niektóre źródła szacują, że mogą one wystąpić nawet kilka razy w pierwszym roku życia. Wiele jednak zależeć będzie od takich czynników jak narażenie na zmiany pogody czy kontakt z innymi dziećmi. Przeziębienia z katarem mogą pojawiać się szybko, a najgorsze objawy występują najczęściej w ciągu pierwszych 2-3 dni.

Przeziębienia są najczęstszą przyczyną kataru u niemowlaków i mają tendencję do dłuższego przebiegu niż u dorosłych. Objawy tego rodzaju dolegliwości u maluszka powinny jednak ustąpić w ciągu około dwóch tygodni. Łagodny kaszel może jednak trwać do trzech tygodni. Generalnie jednak, przeziębienie nie jest poważną chorobą, ale może oznaczać wiele problemów i kilka długich nocy dla opiekunów dziecka. Prawdopodobnie najbardziej uciążliwy będzie właśnie katar, który utrudnia oddychanie, jedzenie, a czasem nawet skłania do wymiotów.

Co powoduje katar u niemowlaka?

Przeziębienie to infekcja jamy ustnej, nosa i gardła, czyli górnych dróg oddechowych. Może to być spowodowane przez jeden z wielu różnych wirusów. Dzieci ciepią dość często z powodu przeziębienia, ponieważ ich układ odpornościowy wciąż się jeszcze rozwija.

Infekcje mogą się rozprzestrzeniać, gdy ktoś w otoczeniu maluszka kichnięcie lub kaszlnie, roznosząc wirusa drogą kropelkową. Powodować je może również bezpośredni kontakt. Dlatego podstawowym sposobem zapobiegania jest unikanie zagrożonych miejsc oraz zachowanie higieny. Z tego powodu należy unikać kontaktu maluszka z chorymi dziećmi, a także dzielenia się zabawkami.

Eksperci nie są pewni, dlaczego przeziębienia są o wiele bardziej powszechne zimą niż latem. Jedna z teorii głosi, że bycie na chłodzie i oddychanie zimnym powietrzem ułatwia rozwój przeziębienia, ale dla uzyskania pewności w tym zakresie potrzebujemy więcej badań.

Katar u niemowlaka może także wystąpić z powodu ząbkowania lub alergii na jakiś czynnik. Pierwszemu z tych powodów raczej trudno zapobiec, natomiast drugi wymaga przede wszystkim bacznej obserwacji dziecka. Często powodem kataru są różnego rodzaju alergeny, które mogą pochodzić z różnych źródeł. W celu postawienia dokładnej diagnozy i zapobiegania objawom alergii, m.in. takim jak katar, należy zwrócić się do lekarza specjalisty.

Jak przeziębienie wpływa na dzieci u małego dziecka?

Jeśli twoje dziecko cierpi na przeziębienie, możesz zauważyć niektóre z następujących objawów:

• ogólny niepokój i drażliwość,
• katar lub zatkany nos (przekrwienie),
• kichanie,
• kaszel,
• gorączka.

Twoje dziecko może mieć problemy z oddychaniem przez nos, jeśli został zatkany przez śluz, a karmienie w tym czasie może być trudne.

Jeśli Twoje dziecko zaczęło już sypiać całą noc, zapewne przypomnisz sobie o tych pierwszych tygodniach jego życia. Może obudzić się kilka razy w ciągu nocy, ponieważ będzie miało trudności z oddychaniem.

Czasami śluz w garde i napady kaszlu mogą powodować wymioty. Chociaż może to wyglądać dość niepokojąco, zazwyczaj nie ma się o co martwić. Jeśli zdarzają się wymioty czy ulewania zbyt często warto porozmawiać o tym z lekarzem.

Czasami u małych dzieci przeziębienia mogą powodować infekcję ucha, co jest już o wiele poważniejszym problemem. Koniecznie należy się wtedy poddać leczeniu według wskazówek lekarza, ponieważ zapalenie ucha środkowego może spowodować trwałe uszkodzenie słuchu.

Jak leczyć przeziębienie i katar?

Na przeziębienie nie ma lekarstwa, ale powinien zniknąć samo w ciągu 2-3 tygodni. W tym czasie jest kilka rzeczy, które można zrobić, aby złagodzić dyskomfort dziecka:

• Upewnij się, że twój maluch ma dużo odpoczynku.
• Kiedy możesz, umieść dziecko w pozycji wyprostowanej, ponieważ pomaga mu to łatwiej oddychać.
• Zaoferuj swojemu dziecku dodatkowe karmienie piersią, aby utrzymać wyższy poziom napojenia i przeciwciał. Jeśli jest karmione mlekiem modyfikowanym, zamiast tego zaoferuj dodatkowe napoje – po prostu najpierw zagotuj, a potem ostudź, jeśli ma mniej niż sześć miesięcy.
• Leki typu paracetamol lub ibuprofen dla niemowląt mogą pomóc złagodzić gorączkę i ból. Można podać dziecku paracetamol od drugiego miesiąca życia, jeśli urodziło się po 37 tygodniach i waży ponad 4 kg. Można także podać mu ibuprofen, jeśli ma 3 miesiące lub więcej, a także waży co najmniej 5 kg. W tym calu warto zapytać farmaceutę lub lekarza rodzinnego, jeśli nie ma się pewności co do prawidłowej dawki, którą chce się podać dziecku.
• Jeśli dziecko jest za małe, by samodzielnie dmuchnąć nosem, należy odciągać katar u niemowlaka odpowiednim urządzenie podciśnieniowym, takim jak gruszka czy odpowiedni do tego system. Jeśli z powodu zatkanego nosa twoje dziecko ma problemy z jedzeniem, pomocne mogą okazać się krople z soli fizjologicznej do nosa (sterylna słona woda). Można je kupić w każdej aptece. Zastosuj jedną lub dwie krople do każdego otworu nosowego 15 minut przed karmieniem.
• Również nacieranie dziecka odpowiednimi maściami może ułatwić mu oddychanie. Można kupić je w aptece i stosować zgodnie z zaleceniami. Większość produktów tego rodzaju jest jednak odpowiednich dla dzieci powyżej 3 miesiąca życia. Nakłada się je na klatkę piersiową i plecy małego dziecka. Nie należy ich jednak stosować na twarzy, a tym bardziej w nosie czy ustach. Maści na katar u niemowlaka działają rozluźniająco i ułatwiają oddychanie.
• Jeśli skóra wokół nosa dziecka zaczyna się podrażniać, można nałożyć odrobinę wazeliny, aby ją ukoić i lepiej chronić. Należy to jednak robić rozważnie i z umiarem, żeby dziecko nie zjadało tego rodzaju substancji.
• Inhalacje parą również często poleca się na katar u niemowlaka. Na pewno pomagają w poluzowaniu zablokowanych dróg oddechowych dziecka i złagodzą kaszel. Można spróbować siedzieć w parnej łazience przez kilka minut z włączonym prysznicem, trzymając dziecko w pobliżu. Ale nie umieszczaj swojego dziecka zbyt blisko gorącej, parującej wody, ponieważ mogłoby ona je poparzyć.
• Jeśli dziecko nie cierpi z powodu alergii, można zastosować inhalacje ziołowe, np. z użyciem rumianku i tymianku. Czasami poleca się stosowanie maści majerankowej na podrażnioną katarem skórę pod noskiem.
• W celu ułatwienia dziecku oddychania w nocy można zastosować olejek eteryczny, np. nakrapiając ręcznik znajdujący się w jego pobliżu. W tym celu sprawdzi się olejek miętowy lub eukaliptusowy.

Nie podawaj dziecku żadnych dostępnych bez recepty leków na katar, kaszel i przeziębienie. W większości przypadków nie są odpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 7 lat ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Niewiele jest również dowodów na ich skuteczne działanie. Unikaj także domowych środków zawierających miód, który nie jest bezpieczny dla niemowląt poniżej 1 roku życia.

Regularne oczyszczanie noska z kataru jest szczególnie ważne przed spaniem i karmieniem. Każdorazowo po jego przeprowadzeniu warto zastosować również sól fizjologiczną lub odpowiedni roztwór wody morskiej. Mozliwe jest również zastosowanie dedykowanych kropli na katar, zgodnie z zaleceniami farmaceuty lub producenta. Kropli takich nie należy jednak zwykle stosować dłużej niż przez 3 dni.

Kiedy należy zabrać dziecko do lekarza?

Zawsze warto porozmawiać z pielęgniarką środowiskową lub zabrać dziecko do lekarza pediatry, jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące jego zdrowia. Profesjonaliści w zakresie ochrony zdrowia mogą dać więcej wskazówek dotyczących opieki nad chorym dzieckiem w domu.

Kiedy twoje dziecko jest przeziębione, na pewno należy zabrać je do pediatry, jeśli:

• ma mniej niż 3 miesiące i ma temperaturę 38ºC lub więcej, lub też ma 3 do 6 miesięcy i silniej gorączkuje,
• objawy nasilają się raczej niż po około 5 dniach,
• nawet słabo kaszle od 3 lub 4 tygodni,
• pociera uszy i jest zirytowane, co może sygnalizować infekcję ucha,
• wytwarza zielony, żółty lub brązowy śluz od 10 dni lub dłużej.

Jeśli w którymś momencie wydaje się, że Twój maluch ma problemy z oddychaniem, zabierz go prosto do najbliższego oddziału ratunkowego.

Czy mogę pomóc zapobiec przeziębieniu mojego dziecka?

Jeśli karmisz piersią, spróbuj je kontynuować, ponieważ jest to jeden z najlepszych sposobów ochrony zdrowia dziecka. Mleko matki dostarcza przeciwciała, które pomogą mu walczyć z infekcjami. Nie jest to niezawodny sposób ochrony zdrowia dziecka, ale dzieci karmione piersią lepiej radzą sobie z przeziębieniem i innymi infekcjami.

Możesz także chronić swoje dziecko, starając się trzymać go z dala od kogokolwiek z kaszlem lub przeziębieniem. W przypadku wizyty gości poproś wszystkich o dokładne umycie rąk przed trzymaniem dziecka. Kiedy twoje dziecko ma przeziębienie, upewnij się, że wszyscy członkowie rodziny często myją ręce, aby zmniejszyć ryzyko jego rozprzestrzenienia.

Jeśli katar u niemowlęcia regularnie nawraca, często bez wyraźnej przyczyny, a także towarzyszą mu napady kichania, sapka, czy przezroczysta wydzielina, u dziecka może występować alergia czy tak zwany katar sienny. Najczęstszymi czynnikami powodującymi tego rodzaju problemy są roztocza, sierść zwierząt lub pyłki roślin. W celu identyfikacji powodu alergii przeprowadza się badanie poziomu immunoglobulin w surowicy krwi. Testy skórne wykonuje się dopiero po ukończeniu przez dziecko 3 roku życia.