Skaza białkowa występuje u ok 2-3% niemowląt i w większości przypadków mija samoistnie po osiągnięciu pewnego wieku dojrzałości. Najczęściej wynika z problemu z przyswajaniem białka mleka krowiego, na które organizm reaguje uczuleniem. Podstawowym czynnikiem zaradczym jest dieta eliminacyjna, którą powinny również stosować matki karmiące piersią. W niniejszym artykule przybliżamy najważniejsze informacje o skazie białkowej, jej objawach, przyczynach i sposobach leczenia.
Skaza białkowa u niemowlaka to rodzaj alergii pokarmowej, która jest dość poważnym problemem. Wymaga bowiem dopasowania sposobu żywienia w taki sposób, by małe dziecko otrzymywało wszystkie niezbędne składniki i dobrze się rozwijało. W tym kontekście, alergia pokarmowa dotyczy zarówno niemowląt, jak i ich rodziców. Jeśli zatem Twoje dziecko ma zdiagnozowaną alergię na białko mleka, niezwykle ważne jest ustalenie, która opcja karmienia pomoże mu się prawidłowo rozwijać. Sprawdźmy zatem co warto wiedzieć na ten temat.
Czym jest skaza białkowa u niemowlaka
Do ok. 2-3% dzieci dotyka skaza białkowa, czyli najczęściej alergia na białko mleka krowiego. Dzieje się tak, gdy układ odpornościowy organizmu postrzega dany rodzaj białka jako szkodliwy i wywołuje reakcję obronną.
W przypadku skazy białkowej u niemowlaka często można zaobserwować wyraźne zmiany skórne najczęściej w postaci drobnych, czerwonych krostek lub też łuszczącej się skóry. Takie zmiany dermatologiczne występują głównie na twarzy, a w szczególności na policzkach, w okolicach uszu, ale także na brzuszku czy szyi. Zazwyczaj w takich przypadkach skóra dziecka jest wyczuwalnie sucha, a także podrażniona i swędząca. Brak właściwej interwencji może w takim przypadku prowadzić do naruszenia bariery ochronnej skóry i rozwoju infekcji grzybicznych.
Alergia na białka mleka występuje najczęściej u niemowląt karmionych mlekiem krowim. Jednak w niektórych przypadkach może wystąpić u niemowląt karmionych piersią. Niektóre geny zidentyfikowano w alergii na białka mleka. Statystycznie nawet 80% dzieci wyrasta z tego rodzaju alergii zanim osiągnie wiek szesnastu lat.
Objawy skazy białkowej
Objawy skazy białkowej często występują w ciągu kilku minut do kilku dni po spożyciu produktów z mleka krowiego. Niemowlęta mogą być narażone na działanie alergenów pochodzących zarówno z mleka modyfikowanego, jak i mleka matki, która spożywa produkty wytwarzane z mleka krowiego. Objawy alergii na białko mogą być stopniowe lub występować bardziej gwałtownie. Bardziej stopniowe objawy skazy białkowej mogą obejmować:
- luźne stolce,
- częstsze ulewanie,
- zatykanie układu oddechowego,
- odmawianie jedzenia,
- drażliwość lub kolka,
- wysypki skórne.
Bardziej gwałtowne objawy skazy białkowej mogą z kolei obejmować:
- świszczący oddech,
- wymioty,
- obrzęki,
- pokrzywkę,
- znaczną drażliwość,
- krwawą biegunkę,
- anafilaksję.
Jak diagnozuje się alergię na białko mleka?
Nie ma jednego testu do zdiagnozowania alergii na białko mleka. Diagnoza pojawia się po przejrzeniu objawów i przejściu procesu eliminacji w celu wykluczenia innych schorzeń. Testy mogą obejmować:
- badanie stolca,
- badanie krwi,
- testy alergiczne, w tym testy skórne,
- eliminacja żywności.
W przypadku podejrzenia o skazę białkową lekarz może zalecić przede wszystkim dietę eliminacyjną. Dzieci zaleca się karmić mieszanką dla niemowląt wolną od mleka krowiego lub wyeliminować mleko krowie, jeśli karmi się piersią. Białka z pokarmów, które je matka karmiąca piersią, mogą pojawić się w mleku matki w ciągu trzech do sześciu godzin i mogą utrzymywać się do dwóch tygodni. Zazwyczaj dieta eliminacyjna będzie trwać przez co najmniej jeden do dwóch tygodni. Następnie ponownie wprowadza się mleko krowie, aby sprawdzić, czy objawy alergii powrócą.
Skaza białkowa a karmienie piersią
Wszystkie światowe organizacje zdrowia podkreślają, że najlepiej jest karmić dziecko piersią. Mleko matki jest zrównoważone pod względem odżywczym, zapewnia ochronę przed chorobami i infekcjami oraz zmniejsza ryzyko zespołu nagłej śmierci niemowląt (SIDS). Niemowlęta karmione piersią rzadziej zapadają na alergie pokarmowe, a nawet choroby przewlekłe w późniejszym życiu.
Zaleca się wyłączne karmienie piersią przynajmniej przez pierwsze 6sześć miesięcy życia dziecka. W późniejszym czasie, o ile jest to możliwe, przynajmniej dokarmiać do końca pierwszego roku życia. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca także karmienie piersią wyłącznie przez pierwsze 6 miesięcy życia, przy czym karmienie piersią poleca się kontynuować, aż dziecko osiągnie co najmniej 2 lata.
Jeśli karmisz piersią, a Twoje dziecko cierpi na skazę białkową, należy wprowadzić zmiany w swojej codziennej diecie. Przede wszystkim trzeba wyeliminować wszelkie produkty mleczne, w tym:
- mleko,
- ser,
- jogurt,
- śmietanę,
- masło,
- twarożek.
Białka mleka są często ukryte w produktach przetworzonych i można je znaleźć m.in. w:
- różnego rodzaju aromatach,
- czekoladzie,
- mięsie,
- wędlinach,
- margarynie,
- przetworzonej i pakowanej żywności.
Generalnie producenci żywności są zobowiązani do umieszczania na swoich produktach informacji o głównych alergenach, w tym białkach mleka. Z tego powodu należy uważnie czytać etykiety, aby ustalić, czy produkty, które jesz, zawierają mleko krowie.
Dostępne opcje formuł żywieniowych
Nie każda kobieta może karmić piersią. Jeśli Twoje dziecko ma skazę białkową i nie jesteś w stanie karmić piersią, istnieją pewne opcje, które nie zawierają mleka krowiego.
- Formuła sojowa wykonana jest z białka sojowego. Niestety, od 8 do 14% dzieci z alergią na mleko krowie również negatywnie zareaguje na soję.
- Ekstensywnie zhydrolizowane formuły rozkładają białko na małe cząstki, co zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznej.
- Niemowlęta, które nie są w stanie tolerować zhydrolizowanej mieszanki, mogą dobrze sobie radzić z mieszanką na bazie aminokwasów. Ten rodzaj formuły składa się z aminokwasów lub białka w najprostszej postaci.
Pamiętaj, że im bardziej hydrolizowana jest mieszanka mleka modyfikowanego, tym mniej smaczna może być dla niektórych niemowląt.
Wizyta u lekarza
Jeśli Twoje dziecko ma objawy alergii na białko mleka krowiego, może być trudno ustalić, czy przyczyną jest zwykły rozstrój żołądka czy rzeczywista alergia. Nie próbuj samodzielnie diagnozować problemu ani zmieniać formuł. Skonsultuj się z lekarzem, aby uzyskać prawidłową diagnozę i omówić opcje leczenia. Pomóż lekarzowi postawić właściwą diagnozę, korzystając z następujących wskazówek:
- Rejestruj nawyki żywieniowe i wszystkie objawy u Twojego dziecka.
- Jeśli karmisz piersią, przechowuj informacje o swoim jedzeniu i jego wpływie na twoje dziecko.
- Dowiedz się o historii choroby w swojej rodzinie, szczególnie dotyczące alergii pokarmowych.
Skaza białkowa u dorosłych
Skaza białkowa u dorosłych nie pojawia się równie często, co u noworodków, niemowlaków czy nieco starszych dzieci. Chociaż problem alergii pokarmowej wieku dziecięcego rzadko ma swoją kontynuację w dorosłości, to zdarzają się takie przypadki. Objawy uczulenia na niektóre produkty mogą bowiem towarzyszyć przez całe życie, a podstawowym antidotum jest dieta eliminacyjna.
W przeciwieństwie do dzieci, skaza białkowa u dorosłych często objawia się po spożyciu niektórych produktów roślinnych. Niektóre rodzaje białka nie są przez takie osoby trawione, a ich organizm postrzega je jako szkodliwy produkt przemiany materii. W takich sytuacjach pojawić się mogą rozmaite problemy w zakresie działania układu pokarmowego oraz widoczne dolegliwości dermatologiczne. Często pojawia się wówczas wysypka, świąd, a także plamy, czy zaczerwienienia. Czasami objawy skazy białkowej u dorosłych mylone są z atopowym zapaleniem skóry.
Nie jesteście sami
Bez wątpienia matce niezwykle ciężko jest patrzeć na swoje dziecko, które jest w niebezpieczeństwie, szczególnie z powodu czegoś tak naturalnego jak jedzenie. Nie wahaj się skontaktować z przyjaciółmi lub członkami rodziny o pomoc i wsparcie. Można także znaleźć zewnętrzną grupę wsparcia, która pomoże ci opracować strategie radzenia sobie tym problemem.
Wiedza o tym, że inni przechodzą podobną sytuację, często wystarcza, aby dać pozytywny impuls i zbudować właściwy stosunek. Pociesz się faktem, że alergie na mleko krowie można kontrolować poprzez zmianę diety, jeśli karmisz piersią lub dostosowując mleko zastępcze.
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31477392
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31413823
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31405131
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31401863
