Zaparcie jest bardzo częstym objawem występującym u wielu kobiet w czasie ciąży, bo nawet u połowy z nich. Niektóre kobiety cierpią zaparcia na wczesnym etapie ciąży, a inne nieco później. Ich pojawienie się powodują różne czynniki, takie jak hormony ciążowe, które spowalniają proces trawienia i osłabiają pracę jelit, czy też rosnące dziecko i macica, które wywierają nacisk na układ trawienny. Istnieją jednak pewne rozwiązania, które można wykorzystać w celu poprawy codziennego komfortu, i z których bez wątpienia warto skorzystać. W niniejszym artykule przybliżamy co powoduje zaparcia w ciąży, a także jak sobie z nimi radzić.
Wiele kobiet zastanawia się, dlaczego zaparcia w ciąży są tak powszechne i jak im zapobiegać. Identyfikuje się kilka podstawowych przyczyn, które w największym stopniu o tym decydują. Generalnie są one bezpośrednio związane z fizjologią ciąży, dlatego nie da się ich całkowicie wyeliminować. Na szczęście istnieją także sprawdzone i bezpieczne metody leczenia żylaków odbytu, które można wykorzystać we własnym zakresie. W większości przypadków powinny być one dostatecznie skuteczne, by zapewnić wyraźne złagodzenie towarzyszącemu im dyskomfortu.
Przyczyny zaparć podczas ciąży
Przyczyna zaparć podczas ciąży zależy od jej stadium i specyfiki przebiegu. Wśród nich najczęściej wymienia się:
- Hormony – Zmiana poziomu hormonów we wczesnej ciąży powoduje, że jelita spowalniają ruch stolca i wypróżnianie. Z powodu dłuższego procesu zwiększa się ilość wody wchłoniętej przez jelito grube ze stolca, co sprawia, że jest on twardszy i trudny do przejścia.
- Witaminy prenatalne – Suplementy witaminowe dla ciężarnych kobiet zwierają wiele cennych substancji, wśród których żelazo jest jednym z kluczowych. Stosuje się je ponieważ wzrasta zapotrzebowanie na produkcję krwi, której objętość istotnie rośnie. Niemniej jednak żelazo może powodować zaparcia i twarde, czarne stolce.
- Nacisk macicy – W późniejszej ciąży rosnąca macica może wywierać nacisk na jelita, co utrudnia poruszanie stolca i wypróżnianie.
Oprócz osłabionych ruchów jelit zaparcia mogą powodować wzdęcia, dyskomfort w żołądku i twarde, suche stolce, które mogą powodować ból podczas wypróżniania. Chociaż zaparcia wystąpić mogą na każdym etapie życia, to w ciąży wydają się szczególnie uciążliwe.
Domowe środki na zaparcia w ciąży
Podczas ciąży kobiety mogą często skutecznie złagodzić zaparcia za pomocą łatwych i bezpiecznych środków domowych, wśród których najczęściej wymienia się:
- Błonnik – Przyjmowanie suplementów błonnikowych lub spożywanie większej ilości żywności z jego zawartością, takiej jak owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste, może zwiększyć liczbę stolców i ułatwić ich przejście przez jelita. Dorośli powinni codziennie jeść od 28 do 34 gramów błonnika.
- Nawodnienie – Picie odpowiedniej ilości wody jest bardzo ważne, aby utrzymać stolec odpowiednio miękki i łatwy do wydalenia. W przypadku, gdy sama woda nie będzie wystarczająco pomocna, warto spróbować dodać do diety zupy, herbaty i naturalnie słodzone soki owocowe lub warzywne.
- Aktywność fizyczna – Ruch wzmaga aktywność jelit i przemieszczanie stolca. Regularne ćwiczenia, odpowiednie do swojego stanu, mogą pomóc w łagodzeniu zaparć. Jeśli ćwiczenia z jakiś powodów nie mogą być realizowane, warto starać się każdego dnia o delikatny spacer.
- Probiotyki – Miliony zdrowych bakterii żyje w jelitach i pomaga w prawidłowym ich funkcjonowaniu. Decydują one nie tylko o lepszym trawieniu, ale także odporności organizmu. Probiotyki mogą pomóc w utrzymaniu bakterii jelitowych we właściwej ilości, dzięki czemu przyczynią się one do bardziej regularnych wypróżnień. Produkty bogate w probiotyki to np. jogurt, kapusta kiszona i kimchi.
Po dodatkowe wskazówki warto zajrzeć do artykułu pt. „Domowe sposoby na zaparcia„.
Inne środki na zaparcia
Jeśli powyższe środki domowe nie działają, może być czas na omówienie z lekarzem innych opcji leczenia.
W przypadku kobiet przyjmujących witaminy prenatalne o wysokiej zawartości żelaza lekarze mogą zalecić wypróbowanie witaminy zawierającej mniej żelaza.
Podstawowymi środkami do leczenia zaparć w ciąży są środki przeczyszczające, które przyspieszają potrzebę wypróżnienia i ją ułatwiają. Na ogół bezpieczne jest stosowanie delikatnych środków przeczyszczających. Lepiej również unikać stymulujących środków przeczyszczających, ponieważ mogą wywoływać skurcze macicy.
Chociaż wiele środków przeczyszczających jest dostępnych bez recepty, ważne jest, aby przed ich zastosowaniem skonsultować się z lekarzem. Zawsze należy być pewną, który z nich jest bezpieczny w użyciu. Dostępne są ograniczone informacje na temat stosowania niektórych z tych leków w czasie ciąży, dlatego trzeba być ostrożną.
Kobiety w czasie ciąży zwykle mogą bezpiecznie stosować następujące rodzaje środków przeczyszczających:
Środki masotwórcze
Środki zwiększające objętość naśladują błonnik, zapewniając zmianę kompozycji stolca i pomagają mu wchłonąć więcej wody. Dzięki temu stolec jest większy, bardziej miękki i łatwiejszy do przejścia.
Tego rodzaju środki przeczyszczające mogą powodować skurcze lub dyskomfort, dlatego należy zacząć je używać od najniższej dawki i upewnić się, że pije się dostatecznie dużo wody.
Przykłady środków tworzących masę obejmują babkę płesznik, metylocelulozę i polikarbofil.
Środki zmiękczające stolec
Środki zmiękczające stolec zwiększają ilość wody w jego masie, dzięki czemu jest on bardziej miękki i łatwiejszy w wydaleniu.
Środek tego rodzaju, który lekarze najczęściej zalecają kobietom w ciąży, to docusate.
Środki przeczyszczające
Środki przeczyszczające z substancją smarującą zapewnia śliską powłokę kału i wnętrza przewodu jelitowego, co może istotnie pomóc w wydalaniu.
Czopki glicerynowe są praktycznie jednym rodzajem środków przeczyszczających tego rodzaju. Przed użyciem czopków zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia, szczególnie w czasie ciąży.
Osmotyczne środki przeczyszczające
Tego rodzaju środki przeczyszczające pozwalają utrzymać więcej wody w jelitach, pomagając zmiękczyć stolec. Pozwalają również jelitu bardziej się skurczyć, aby skuteczniej i szybciej przesuwać stołek. Mogą one jednak powodować skurcze i wzdęcia w jamie brzusznej.
Przykłady osmotycznych środków przeczyszczających obejmują glikol polietylenowy i wodorotlenek magnezu.
Ewentualne powikłania z powodu zaparć
W większości przypadków zaparcia w ciąży są krótkotrwałe i ustępują bez leczenia lub przy minimalnym leczeniu. Jednak w rzadkich przypadkach przedłużające się zaparcia mogą powodować zator kału, które może wymagać usunięcia przez lekarza.
Częste stosowanie niektórych rodzajów środków przeczyszczających może spowodować, że jelito „zapomni”, jak samodzielnie przepchnąć stolec w celu wydalenia. Z tego powodu należy niektóre środki stosować tylko sporadycznie.
Niektóre leki mogą również u niektórych kobiet powodować zaburzenia równowagi elektrolitowej oraz płynów. Takie problemy zwykle dotyczą osób, które mają inne problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca lub choroba nerek.
Najlepiej porozmawiać z lekarzem na temat rodzajów możliwych do wykorzystania środków przeczyszczających i jak często je przyjmować.
Kiedy iść do lekarza?
Ważne jest, aby kobieta w ciąży porozmawiała ze swoim lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek leków, w tym środków przeczyszczających lub innych środków przeciw zaparciom. Wizyta u lekarza jest również wskazana, jeśli wystąpią jakiekolwiek dodatkowe objawy, w tym:
- nudności,
- ból brzucha,
- wymioty,
- zaparcia trwające dłużej niż 1–2 tygodnie,
- krwawienie z odbytnicy,
- brak ulgi po zastosowaniu środka przeczyszczającego.
Jak zawsze, należy przedstawić lekarzowi wszelkie inne objawy lub obawy, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje i porady.
Źródła:
6 ways to ease constipation during pregnancy. (2017). stvincent.org/Womens-Health-Blog/2017/11/17/19/24/6-Ways-to-Ease-Constipation-During-Pregnancy
Constipation during pregnancy. (n.d.). marshfieldclinic.org/specialties/obgyn/pregnancy/care-tips/pregnancy-info-constipation
Eating, diet, & nutrition for constipation. (2018). niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/constipation/eating-diet-nutrition
Trottier, M., et al. (2012). Treating constipation during pregnancy. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3418980/
