Wzdęcia w ciąży są dość często występującą dolegliwością, mogącą powodować duży dyskomfort. Nie jest ona bezpośrednio wywoływana przez ciążę, jednak istotne zmiany hormonalne i fizyczne mogą ją znacząco wzmagać. W większości przypadków wzdęcia w ciąży nie są powodem do niepokoju, jednak warto im przeciwdziałać. W największym stopniu pomóc może zmiana diety i stylu życia. W niniejszym artykule przybliżamy najważniejsze informacje o przyczynach, objawach i sposobach zapobiegania wzdęciom i bólom brzucha w trakcie ciąży.
Według niektórych źródeł osoba dorosła średnio puszcza gazy ok. 18 razy dziennie, co przekłada się mniej więcej na 4 litry objętości. Można zatem uznać, że wzdęcia są normalnym efektem ubocznym procesów trawienia. Niekiedy jednak zaobserwować można nadmiar gazów, które powodują spory dyskomfort. Bardzo często ma to miejsce w trakcie trwania ciąży.
W tym artykule omówiono przyczyny powstawania gazu w różnych fazach ciąży, a także domowe sposoby leczenia i zapobiegania wzdęciom i wynikającym z nich bólom brzucha. Wskazano również, kiedy ból brzucha w ciąży może być powodem do niepokoju.
Czy wzdęcia w ciąży są normalne?
Tworzenie się gazów ma miejsce niezależnie od tego, czy jest się w ciąży, czy nie. Ciąża jednak powoduje istotne zmiany w organizmie, które utrudniają prawidłową pracę układu trawiennego, powodując często silne wzdęcia i ból brzucha. Odpowiedzialne za to są m.in. hormony ciążowe oraz zmiany fizyczne, takie jak zwiększona macica i rosnący płód.
Kobiety w ciąży często odczuwają nadmiar gazu oprócz porannych mdłości i zmęczenia. Powstałe gazy mogą powodować nieprzyjemne wzdęcia, skurcze i bóle brzucha. Dopóki jednak nie są to dolegliwości zbyt silne i nie towarzyszą im inne objawy, nie powinny budzić większego niepokoju. Warto jednak zmienić nieco swoje nawyki żywieniowe i lepiej dostosować swój styl życia do zachodzących zmian w organizmie. Powinny one dość skutecznie złagodzić objawy i poprawić codzienny komfort życia.
Przyczyny wzdęć podczas ciąży
W czasie ciąży ciało kobiety przechodzi wiele zmian, zarówno fizycznych, jak i hormonalnych. Niektóre z nich mogą powodować większa ilość wytwarzanych gazów i powodować wzdęcia. Wzdęcia w ciąży mogą obejmować łagodny dyskomfort lub silny ból w jamie brzusznej, plecach i klatce piersiowej. Kobieta w tym czasie może również odczuwać skurcze żołądka lub jelit. Wiele przyczyn takiego stanu zależy jednak od zaawansowania ciąży.
Wczesna ciąża
W pierwszym trymestrze ciąży kobiecy organizm przechodzi drastyczne zmiany hormonalne. Poziomy hormonów żeńskich, a mianowicie progesteron i estrogen, znacznie zwiększają swoje poziomy, aby zagęścić wyściółkę macicy i przygotować organizm na rosnący płód. Działają w następujący sposób:
- Progesteron rozluźnia mięśnie ciała, w tym jelit. W miarę rozluźniania jelit układ trawienny znacznie zwalnia, co może powodować wzdęcia.
- Podwyższony poziom estrogenu może powodować, że organizm zacznie oszczędzać wodę i gaz. Może to powodować dyskomfort i ból w jamie brzusznej.
Późna ciąża
Podczas drugiego i trzeciego trymestru objawy ciąży, takie jak poranne mdłości i zmęczenie, stopniowo zanikają, a macica zmienia swoją pozycję, aby pomieścić rosnący płód.
Gdy macica się rozszerza, wywiera nacisk na otaczające narządy, powodując problemy trawienne, takie jak zaparcia i nadmiar gazu. Może to powodować nieprzyjemne wzdęcia i bóle brzucha.
Jak złagodzić ból gazowy podczas ciąży?
Chociaż zmiany wywołane przez ciążę mogą powodować nieprzyjemne objawy, zmiany te są konieczne dla rosnącego płodu. Wzdęcia w ciąży należy uznać jako coś normalnego i przejściowego. Można jednak złagodzić tego rodzaju dolegliwości, stosując często bardzo proste metody.
Zmiany stylu życia mogą pomóc zmniejszyć nadmiar gazu i zmniejszyć niektóre bardziej uciążliwe objawy towarzyszące wzdęciom. Warto pamiętać, że niektóre nawyki żywieniowe mogą powodować pogorszenie objawów.
Na późniejszych etapach ciąży kobiety mogą rozważyć jedzenie kilku małych posiłków w ciągu dnia. Regularne picie wody może również pomóc poprawić trawienie i zapobiegać skurczom mięśni.
Wiadomo, że niektóre pokarmy wzmagają wzdęcia nie tylko w ciąży, dlatego warto ich unikać. Obejmują one przede wszystkim:
- smażone jedzenie,
- warzywa strączkowe,
- produkty mleczne, takie jak mleko i jogurt,
- całe ziarna,
- fruktoza i sorbitol (sztuczny słodzik),
- napoje gazowane, takie jak napoje gazowane lub woda gazowana.
Kobiety mogą złagodzić ból i wzdęcia, unikając tych pokarmów i napojów. Każdy reaguje na żywność inaczej, więc prowadzenie dziennika żywności jest dobrym sposobem na ustalenie, które pokarmy powodują problemy trawienne. W największym stopniu wzdęcia w ciąży można łagodzić dobierając odpowiednie menu.
Co jeszcze może powodować ból brzucha i wzdęcia w ciąży?
Nadmiar gazu może powodować ostry, przeszywający ból brzucha, pleców i klatki piersiowej. Jednak ból brzucha jest częstym objawem innych schorzeń. Świadomość innych stanów, które mogą powodować te objawy, może pomóc w podjęciu decyzji, czy należy zgłosić się do lekarza z powodu bólu brzucha.
Inne stany, które mogą powodować ból brzucha podczas ciąży to przede wszystkim:
Zaparcie
Zaparcie odnosi się do rzadkich ruchów jelit i niezwykle twardego i trudnego do wydalenia kału. Zaparcia są bardzo częstym objawem podczas ciąży i wynikać mogą z wielu różnych czynników.
Zaparcia mogą przede wszystkim powodować wzdęcia i bóle brzucha, powodując silny dyskomfort. Zwiększenie dziennego spożycia błonnika i picie dużej ilości wody może zmniejszyć zaparcia nie tylko podczas ciąży.
Ciężarna kobieta powinna zarezerwować środki przeczyszczające jako ostateczne rozwiązanie i zawsze skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem jakichkolwiek leków dostępnych bez recepty lub na receptę.
Zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego (IBS) jest częstym schorzeniem, które powoduje skurcze brzucha, wzdęcia, gazy, biegunkę lub zaparcia.
Kobiety, które już przed ciążą cierpiały z powodu zespołu jelita drażliwego, mogą zauważyć pogorszenie objawów podczas ciąży. Zmiany hormonalne i stres mogą znacznie wpływać na zwiększenie dyskomfortu.
Kobiety cierpiące na IBS powinny porozmawiać z lekarzem, aby lepiej rozeznać się na temat sposobów radzenia sobie z objawami i możliwymi zmianami leków podczas ciąży.
Skurcze przepowiadające
Skurcze przepowiadające, inaczej skurcze Braxtona-Hicksa, znane również jako ćwiczebne lub fałszywe, zwykle występują w trzecim trymestrze ciąży. Mogą one również powodować ból brzucha.
W przeciwieństwie do skurczów porodowych, które stopniowo trwają dłużej i stają się bardziej bolesne, skurcze przepowiadające są nieregularne i zwykle trwają do 2 minut.
Ból więzadła okrągłego
Sieć grubych więzadeł zapewnia wsparcie dla macicy. Gdy macica podczas ciąży rozszerza się, rozciąga więzadła, szczególnie więzadło okrągłe. Tego rodzaju rozciąganie może prowadzić do ostrego bólu w dolnej części brzucha lub pachwiny.
Zespół HELLP
HELLP to akronim, który opisuje główne objawy poważnego stanu medycznego, a mianowicie hemolizy, podwyższonych poziomów enzymów wątrobowych i niskej liczby płytek krwi.
HELLP jest potencjalnie zagrażającym życiu stanem, którego lekarze ściśle wiążą z innym poważnym stanem, nazywanym stanem przedrzucawkowym. Według niektórych źródeł u 5 – 8% kobiet rozwija się stan przedrzucawkowy w czasie ciąży. U około 15% z nich rozwija się zespół HELLP.
Objawy HELLP obejmują:
- ból w prawym górnym kwadrancie brzucha,
- zmęczenie,
- ból głowy,
- nudności,
- wymioty,
- wysokie ciśnienie krwi,
- krwawienie,
- obrzęk.
Kobiety w ciąży muszą natychmiast zwrócić się o pomoc medyczną, jeśli wystąpią te objawy lub podejrzewają, że mogą mieć stan przedrzucawkowy lub zespół HELLP.
Podsumowanie
Podczas gdy nadmiar gazów może powodować nieprzyjemne objawy, rzadko stanowi powód do niepokoju. Zmiany nawyków żywieniowych mogą zwykle dość skutecznie zmniejszyć wzdęcia w ciąży. Nadmiar gazów może powodować ból brzucha, który z kolei jest częstym objawem innych schorzeń.
Ciężarne kobiety powinny rozważyć rozmowę z lekarzem, jeśli wystąpi którykolwiek z następujących objawów:
- ból lub pieczenie podczas oddawania moczu,
- krwawienie z pochwy lub plamienie,
- nietypowe wydzieliny z pochwy,
- gorączka,
- nudności lub wymioty.
Jeśli jest się zaniepokojoną bólem brzucha podczas ciąży, zawsze warto umówić się na wizytę u swojego lekarza.
Źródła:
About preeclampsia. (2019). preeclampsia.org/health-information/about-preeclampsia
Body changes and discomforts: Constipation. (2018). womenshealth.gov/pregnancy/youre-pregnant-now-what/body-changes-and-discomforts
HELLP syndrome. (2019). preeclampsia.org/about-us?id=57
Raines, D. A., & Cooper, D. B. (2018). Braxton Hicks contractions. Treasure Island, FL. StatPearls. ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470546/
Shi, W., et al. (2015). Epidemiology and risk factors of functional constipation in pregnant women. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4514689/
Verghese, T. S., et al. (2015). obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/tog.12179
