Ból brzucha w ciąży obiektywnie nie jest niczym niezwykłym, jednak u wielu matek może budzić niepokój. Jego objawy mogą przybierać różne nasilenie i charakterystykę, w zależności powodujących go przyczyn. Podczas ciąży zdarzają się ból brzucha, które nie są bardzo uciążliwe i nie wiążą się z żadnym niebezpieczeństwem dla matki i dziecka. Nie należy jednak nigdy bagatelizować uporczywego i silnego bólu brzucha w ciąży, który będzie ewidentnym wskazaniem do szybkiej konsultacji lekarskiej. W niniejszym artykule prezentujemy najczęściej występujące przyczyny bólu brzucha w ciąży, a także zalecane sposoby postępowania.
Ból brzucha w ciąży to dość często występująca dolegliwość, która może wynikać z normalnego przebiegu ciąży. Czasami również powodować go mogą silne bodźce, np. orgazm podczas uprawiania seksu. Za mniej groźne przyczyny należy także uznać kłopoty trawienne, takie jak zaparcia, gazy i wzdęcia, którym można dość skutecznie zapobiegać stosując odpowiednią dietę i trzymając się zdrowego stylu życia. Bez wątpienia jednak, niektóre objawy bólowe powinny wzbudzić niepokój i skłonić do jak najszybszej wizyty u lekarza. Niepokojące mogą być przede wszystkim towarzyszące bólowi plamienia lub krwawienia z pochwy, zawroty głowy i omdlenia, gorączka, a także nudności i wymioty oraz dyskomfort podczas oddawania moczu.
Samodzielne ustalenie, czy ból brzucha w ciąży ma poważne podłoże, czy nie, może być jednak trudne. Z tego powodu nie należy bagatelizować żadnych niezidentyfikowanych i przedłużających się dolegliwości tego rodzaju. W razie wzbudzenia jakiś podejrzeń i niepokoju zawsze warto skorzystać z konsultacji lekarskiej.
Co może powodować ból brzucha w ciąży?
Dolegliwości bólowe brzucha podczas ciąży mogą przybierać bardzo różną charakterystykę i uciążliwość. Z uwagi na znaczne zmiany hormonalne i ucisk macicy z płodem na niektóre organy, bardzo często wynika on z osłabienia pracy układu trawiennego. W bardziej zaawansowanej ciąży mogą także pojawić się pewne skurcze, które przygotowują organizm do przyszłego porodu. Najczęściej także bardzo trudno jest samodzielnie określić przyczynę bólu i wyeliminować te niebezpieczne dla zdrowia i życia. Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące przyczyny i objawy z jakimi można się spotkać.
Ból brzucha w ciąży z powodu wzdęcia
Gromadzące się w brzuchu gazy mogą powodować rozdzierający ból brzucha, niezależnie od ciąży. Może on utrzymywać się w jednym miejscu lub przemieszczać po brzuchu, plecach i klatce piersiowej.
Według niektórych źródeł kobiety doświadczają więcej problemów ze wzdęciami podczas ciąży z powodu zwiększonego poziomu progesteronu. Progesteron powoduje rozluźnienie mięśni jelitowych i wydłuża czas potrzebny na przejście pokarmu przez układ trawienny. Pokarm pozostaje w jelicie grubym dłużej, co pozwala na wytworzenie większej ilości gazów i wzdęcia.
Wraz z postępem ciąży, powiększająca się macica wywiera dodatkowy nacisk na narządy, co może jeszcze bardziej spowolnić trawienie i pozwolić na nagromadzenie się gazów, powodując wzdęcia i ból brzucha.
Leczenie
Jeśli ból brzucha jest spowodowany przez wzdęcia, powinien on dobrze reagować na zmiany stylu życia. Warto przede wszystkim spróbować jeść kilka małych posiłków w ciągu dnia i pić dużo wody.
Odpowiednio dobrane do kalendarza ciąży ćwiczenia mogą również pomóc w trawieniu. Warto zidentyfikować rodzaje żywności, która wyzwalają więcej gazów, i ich unikać. Smażone i tłuste potrawy, a także fasola i kapusta są częstymi winowajcami. Warto również unikać również wszystkich napojów gazowanych.
Ból brzucha w ciąży z powodu więzadła okrągłego
Istnieją dwa duże okrągłe więzadła, które podtrzymują macicę. Gdy macica rozciąga się w trakcie rozwoju ciąży, aby pomieścić rosnące dziecko, więzadła muszą się rozciągnąć. Może to powodować ostry lub tępy ból brzucha, bioder lub pachwiny.
Bardzo często zmiana pozycji, kichanie lub kaszel mogą wywoływać ból więzadła okrągłego. Zwykle dzieje się to w drugiej połowie ciąży.
Leczenie
Aby zmniejszyć lub wyeliminować ból brzucha w ciąży, spowodowany więzadłem okrągłym, warto wyćwiczyć powolne wstawanie, gdy się siedzi lub leży. Jeśli czuje się, że nadchodzi kichnięcie lub kaszel, warto zgiąć się w biodrach, co może pomóc zmniejszyć nacisk na więzadła.
Codzienne rozciąganie jest również skuteczną metodą zmniejszania bólu więzadeł okrągłych.
Ból brzucha w ciąży z powodu zaparcia
Zaparcia są bardzo często występującym problemem u kobiet w ciąży. Wahania hormonów, dieta pozbawiona płynów lub błonnika, a także brak ćwiczeń fizycznych, suplementy z zawartością żelaza lub ogólny niepokój, mogą prowadzić do tego rodzaju objawów. Zaparcia mogą powodować silny ból brzucha, często opisywany jest jako skurcz lub ostry i przeszywający.
Leczenie
Przede wszystkim warto spróbować zwiększyć ilość błonnika w diecie. Pomocne może być również zwiększenie ilości płynów. Kobiety w ciąży powinny pić co najmniej 8 do 10 szklanek wody dziennie. Należy jednak zawsze skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem jakiegoś farmakologicznego zmiękczacza stolca. Niektóre środki zmiękczające stolec nie są zalecane podczas ciąży.
Skurcze przepowiadające
Skurcze przepowiadające, znane również jako Braxtona-Hicksa często nazywane są także fałszywymi lub ćwiczebnymi. Występują one, gdy mięśnie macicy kurczą się do dwóch minut. Skurcze tego rodzaju nie są oznaką porodu, a występuję nieregularne i dość nieprzewidywalne. Mogą powodować ból i niekomfortowy ucisk, ale są normalnym etapem przebiegu zdrowej ciąży. Skurcze przepowiadające często występują w trzecim trymestrze ciąży. W przeciwieństwie do skurczów porodowych, skurcze te nie stają się z czasem coraz bardziej bolesne lub częstsze.
Zespół HELLP
Zespół HELLP to nazwa akronimowa trzech objawów, czyli hemolizy, podwyższonych enzymów wątrobowych i niskiej ilości płytek krwi. Stanowi on zagrażającą życiu komplikację ciąży, której nigdy nie należy lekceważyć.
Nie jest jasne, co powoduje HELLP, ale niektóre kobiety rozwijają ten stan po otrzymaniu diagnozy przedrzucawkowej. Według źródeł amerykańskich nawet od 5 do 8% kobiet może dotykać stan przedrzucawkowy, a wśród 15% z nich rozwija się zespół HELLP.
Kobiety bez stanu przedrzucawkowego mogą również zostać dotknięte tym poważnym stanem. HELLP występuje częściej w pierwszych ciążach.
Ból brzucha w prawej górnej ćwiartce może być objawem HELLP. Inne objawy to:
- ból głowy,
- zmęczenie i złe samopoczucie,
- nudności i wymioty,
- rozmyty obraz,
- wysokie ciśnienie krwi,
- obrzęk,
- krwawienie.
Jeśli odczuwa się ból brzucha w ciąży, któremu towarzyszy którykolwiek z tych dodatkowych objawów HELLP, niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza. Jeśli HELLP nie zostanie natychmiast leczony, mogą wystąpić niebezpieczne komplikacje, a nawet śmierć.
Inne powody do niepokoju
Ból brzucha podczas ciąży może być również oznaką innych, poważniejszych stanów zdrowotnych. Obejmują one:
- poronienie,
- ciążę pozamaciczną,
- uszkodzenie łożyska,
- stan przedrzucawkowy,
Wszystkie te stany wymagają natychmiastowej pomocy medycznej.
Stany niezwiązane bezpośrednio z ciążą mogą również powodować ból brzucha. Obejmują one:
- kamienie nerkowe,
- infekcje dróg moczowych (ZUM),
- kamienie żółciowe,
- zapalenie trzustki,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- niedrożność jelit,
- alergie pokarmowe lub wrażliwości,
- wrzód trawienny,
- wirusowa infekcja żołądka.
Natychmiast skontaktuj się z lekarzem, jeśli bólowi towarzyszy którakolwiek z poniższych objawów:
- gorączka lub dreszcze,
- krwawienie z pochwy lub plamienie,
- wydzielina z pochwy,
- powtarzające się skurcze,
- nudności lub wymioty,
- zawroty głowy,
- ból lub pieczenie podczas oddawania moczu lub po nim.
Podsumowanie
Rozważając, czy ból brzucha jest niegroźnym wzdęciem czy czymś poważniejszym, pamiętaj o wszystkich tych informacjach. Zdarza się jednak, że silny ból może być związany z nadmiarem gazów, jednak powinien ustąpić w dość krótkim czasie.
Czasami można połączyć epizod bólowy z czymś, co się zjadło lub stresującą sytuacją. Nie powinna jednak temu towarzyszyć gorączka, wymioty, krwawienie ani inne poważne objawy. Bóle gazowe nie stają się z czasem dłuższe, silniejsze i systematyczne, które mogą np. oznaczać przedwczesny poród.
W razie wątpliwości zawsze należy zwrócić się do lekarza o poradę. Okres ciąży wymaga zachowania szczególnej ostrożności i dbałości o zdrowie.
Źródła:
Gas. (2016). marchofdimes.org/pregnancy/gas.aspx
HELLP syndrome. (2015). preeclampsia.org/health-information/hellp-syndrome
Murry MM. (2013). Pregnancy week by week: Pregnancy and you blog: Gas in pregnancy: Why it happens, what to do. mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/expert-blog/gas-in-pregnancy/bgp-20055810
Murry MM. (2014). Pregnancy week by week: Pregnancy and you blog: Round ligament pain: Understanding this pregnancy complaint. mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/expert-blog/round-ligament-pain/bgp-20111536
Pregnancy: Body changes and discomforts: Constipation. womenshealth.gov/pregnancy/youre-pregnant-now-what/body-changes-and-discomforts
Pregnancy: Staying healthy and safe: When to call the doctor. (2017). womenshealth.gov/pregnancy/youre-pregnant-now-what/staying-healthy-and-safe
Tobah YB. (2017). Pregnancy week by week: Pregnancy and you blog: Is it safe to take stool softeners to treat pregnancy constipation? mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/expert-answers/pregnancy-constipation/faq-20058550
True vs false labor. (2016). my.clevelandclinic.org/health/articles/true-vs-false-labor
