anemia w ciąży

Anemia w ciąży jest dość powszechnie występującym problemem zdrowotnym, który średnio dotyka ok. 40% przyszłych matek. Niedokrwistość wynika w głównej mierze z dużych zmian w organizmie kobiety, takich jak zwiększona produkcja krwi. W celu jej zapobieżenia należy najczęściej wzbogacić dietę o niektóre składniki, głównie żelazo, kwas foliowy i witaminę B12, a także korzystać z dedykowanych suplementów diety. Zaostrzona i nie leczona anemia ciążowa zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu i wystąpienia wad rozwojowych u dziecka. W niniejszym artykule przybliżamy najważniejsze informacje o anemii w ciąży, a w szczególności jej przyczynach, objawach, zapobieganiu i leczeniu.

Podczas ciąży u wielu kobiet rozwija się anemia, znana również jako niedokrwistość. W takim przypadku krew nie ma wystarczającej ilości zdrowych czerwonych krwinek, aby transportować tlen do tkanek matki i dziecka. Podczas ciąży organizm produkuje więcej krwi, aby wspierać rozwój rozwijającego się dziecka. Jeśli nie zapewni się w tym czasie wystarczającej ilości żelaza lub niektórych innych składników odżywczych, ciało może nie być w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości czerwonych krwinek potrzebnych do wytworzenia tej dodatkowej krwi.

Łagodna anemia w ciąży jest zjawiskiem dość normalnym. Poważniejsza niedokrwistość może wynikać z powodu niskiego poziomu żelaza, niektórych witamin lub z innych przyczyn. Anemia w ciąży może powodować uczucie zmęczenia i osłabienia, a jeśli się zaostrzy i nie będzie, może zwiększyć ryzyko poważnych powikłań, takich jak przedwczesny poród. Z tego powodu należy znać przyczyny, objawy i sposoby leczenia anemii podczas ciąży.

Rodzaje niedokrwistości podczas ciąży

Podczas ciąży może rozwinąć się kilka rodzajów niedokrwistości, wśród których najczęściej to:

  • niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza,
  • niedokrwistość z powodu niedoboru kwasu foliowego,
  • niedobór witaminy B12.

Poniżej wskazujemy, dlaczego właśnie takie typy anemii występują najczęściej:

Niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza – Ten rodzaj anemii występuje, gdy organizm nie ma wystarczającej ilości żelaza, aby wyprodukować odpowiednie ilości hemoglobiny. Hemoglobina to białko w czerwonych krwinkach, które przenosi tlen z płuc do komórek całego ciała. Przy niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza krew nie może przenosić wystarczającej ilości tlenu do tkanek organizmu.

Niedobór żelaza jest najczęstszą przyczyną anemii w ciąży.

Niedokrwistość z powodu niedoboru kwasu foliowego – Kwas foliowy jest witaminą naturalnie występującą w niektórych produktach spożywczych, takich jak zielone warzywa liściaste. Organizm potrzebuje kwasu foliowego do produkcji nowych komórek, w tym zdrowych czerwonych krwinek. Podczas ciąży kobiety potrzebują dodatkowej ilości kwasu foliowego, a czasami nie otrzymują wystarczającej ilości pożywienia. Kiedy tak się dzieje, organizm nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości czerwonych krwinek, aby transportować tlen do tkanek organizmu swojego i dziecka. Niedobór kwasu foliowego może bezpośrednio przyczyniać się do niektórych rodzajów wad wrodzonych dziecka, takich jak nieprawidłowości rozwoju cewy nerwowej (rozszczep kręgosłupa) i niska masa urodzeniowa. Z tego powodu kwas foliowy to podstawowa witamina suplementów prenatalnych, które zalecają lekarze na całym świecie.

Niedobór witaminy B12 – Organizm potrzebuje witaminy B12 do tworzenia zdrowych krwinek czerwonych. Kiedy kobieta w ciąży nie otrzymuje wystarczającej ilości witaminy B12 z diety, jej ciało nie może wytwarzać wystarczającej ilości zdrowych czerwonych krwinek. Kobiety, które nie jedzą mięsa, drobiu, produktów mlecznych i jaj, są bardziej narażone na niedobór witaminy B12, co może przyczyniać się do wad wrodzonych, takich jak zaburzenia cewy nerwowej, a także prowadzić do przedwczesnego porodu. Utrata krwi podczas porodu i po porodzie może również powodować niedokrwistość.

Anemia w ciąży a czynniki ryzyka

Wszystkie kobiety w ciąży są narażone na anemię. Głównie dlatego, że potrzebują więcej żelaza i kwasu foliowego niż zwykle. Ale ryzyko jest większe, jeśli:

  • występuje ciąża mnoga,
  • ostatnia ciąża była niedawno,
  • występują obwite wymioty,
  • matka jest nastolatką,
  • stosowanie niektórych leków,
  • spożywanie alkoholu i palenie tytoniu,
  • przewlekłe choroby układu trawiennego,
  • w codziennej diecie nie ma wystarczającej ilości produktów bogatych w żelazo,
  • niedokrwistość występowała jeszcze przed zajściem w ciążę.

Objawy niedokrwistości podczas ciąży

Najczęstsze objawy niedokrwistości podczas ciąży to:

  • blada skóra, usta i paznokcie,
  • łamliwość paznokci i wypadanie włosów,
  • częste uczucie zmęczenia lub osłabienia,
  • zawroty głowy,
  • duszności,
  • drętwienie kończyn,
  • problemy z połykaniem,
  • niskie ciśnienie tętnicze,
  • szybkie bicie serca,
  • problemy z koncentracją.

We wczesnych stadiach anemii w ciąży można nie obserwować oczywistych objawów. Wiele z nich to te, które można pomylić z typowymi objawami ciąży, które występują nawet bez niedokrwistości. Z tego powodu zawsze należy pamiętać o rutynowych badaniach krwi w celu sprawdzenia ewentualnej anemii podczas wizyt kontrolnych.

Ryzyko rozwoju anemii w ciąży

Ciężka lub nieleczona anemia w ciąży z powodu niedoboru żelaza może zwiększyć ryzyko:

  • urodzenia dziecka przedwcześnie lub o niskiej masie urodzeniowej,
  • transfuzji krwi (w przypadku utraty znacznej ilości krwi podczas porodu),
  • depresji poporodowej,
  • wystąpienia anemii u dziecka,
  • wystąpienia opóźnień rozwojowych u dziecka.

Nieleczony niedobór folianów może zwiększyć ryzyko:

  • urodzenia dziecka  przedwcześnie lub o niskiej wadze,
  • urodzenia dziecka z poważną wadą wrodzoną kręgosłupa lub mózgu (wady cewy nerwowej).

Nieleczony niedobór witaminy B12 może również zwiększać ryzyko urodzenia dziecka z wadami cewy nerwowej.

Badania na niedokrwistość

Podczas pierwszej wizyty prenatalnej zaleca się wykonanie badania krwi, aby lekarz mógł sprawdzić, czy nie występuje niedokrwistość. Badania krwi zazwyczaj obejmują:

  • Badanie hemoglobiny – Mierzy ilość hemoglobiny, bogatego w żelazo białka w czerwonych krwinkach, które przenosi tlen z płuc do tkanek organizmu matki i dziecka.
  • Badanie hematokrytu – Mierzy procentowy udział czerwonych krwinek w próbce krwi.

Jeśli w wynikach badań występuje niższy niż normalny poziom hemoglobiny lub hematokrytu, można mieć niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza. Lekarz może zlecić inne badania krwi, aby ustalić, czy występuje niedobór żelaza lub inna przyczyna niedokrwistości.

Nawet jeśli nie ma się anemii na początku ciąży, lekarz najprawdopodobniej zaleci wykonanie kolejnego badania krwi w celu sprawdzenia ewentualnej niedokrwistości w drugim lub trzecim trymestrze ciąży.

Leczenie niedokrwistości

Jeśli cierpi się na niedokrwistość podczas ciąży, może być konieczne rozpoczęcie przyjmowania suplementu żelaza i / lub suplementu kwasu foliowego oprócz typowych witamin prenatalnych. Lekarz może również zasugerować dodanie do codziennej diety większej ilości produktów bogatych w żelazo i kwas foliowy.

Ponadto, można zostać poproszoną o ponowne badanie krwi po upływie określonego czasu, aby lekarz mógł sprawdzić, czy stężenie hemoglobiny i hematokrytu poprawia się.

W leczeniu niedoboru witaminy B12 lekarz może zalecić przyjmowanie jej suplementu. Lekarz może również zalecić włączenie do diety większej liczby pokarmów zwierzęcych, takich jak:

  • mięso,
  • jajka,
  • nabiał.

W przypadku większych trudności leczenia można zostać skierowaną do hematologa, czyli lekarza, który specjalizuje się w leczeniu anemii i innych problemów z krwią. Specjalista może współuczestniczyć w monitorowaniu objawów przez całą ciążę i pomóc ginekologowi w radzeniu sobie z anemią.

Zapobieganie anemii

Aby zapobiec anemii podczas ciąży, warto przede wszystkim upewnić się, że w codziennej diecie występuje wystarczająca ilość żelaza. Trzeba zapewnić sobie dobrze zbilansowane posiłki i dodawać do menu więcej produktów bogatych w żelazo.

Często zaleca się najmniej 3 porcje żywności bogatej w żelazo, takie jak:

  • chude czerwone mięso, drób i ryby,
  • warzywa liściaste, ciemnozielone, takie jak szpinak, brokuły i jarmuż,
  • zboża i ziarna wzbogacone w żelazo,
  • fasola, soczewica i tofu,
  • orzechy i nasiona,
  • jajka.

Pokarmy bogate w witaminę C mogą pomóc organizmowi wchłonąć więcej żelaza. Obejmują one:

  • owoce cytrusowe i soki,
  • truskawki,
  • kiwi,
  • pomidory,
  • papryka.

Warto spożywać te produkty w tym samym czasie, co produkty bogate w żelazo. Na przykład można wypić szklankę soku pomarańczowego i zjeść na śniadanie danie zbożowe wzmocnione żelazem.

Należy także częściej wybierać produkty bogate w foliany, aby zapobiec niedoborowi tego rodzaju związków. Obejmują one:

  • zielone warzywa liściaste,
  • owoce cytrusowe i soki,
  • fasolę,
  • pieczywo i płatki zbożowe wzbogacone kwasem foliowym.

W trakcie ciąży należy zawsze postępować zgodnie z instrukcjami lekarza dotyczącymi przyjmowania witamin, które zawierają wystarczającą ilość żelaza i kwasu foliowego.

Wegetarianki i weganki powinny porozmawiać z lekarzem o tym, czy powinny przyjmować suplement witaminy B12, gdy są w ciąży i karmią piersią.

 

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10818399

https://academic.oup.com/ajcn/article/71/5/1280S/4729385

https://academic.oup.com/ajcn/article-abstract/59/2/492S/4731948

https://academic.oup.com/jn/article/131/2/604S/4686842

https://europepmc.org/abstract/med/1578961

 

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here