W ciągu kilku godzin po porodzie dziecko będzie przechodziło kilka testów i badań, aby sprawdzić, czy jest zdrowe i czy nic mu nie dolega. Badanie noworodka ma na celu wczesne rozpoznanie ewentualnych problemów zdrowotnych lub wad, które często można skutecznie leczyć zaraz po rozpoznaniu. Jest to niezwykle ważne, dlatego badania noworodka maja charakter rutynowy.
Oto zarys tego, czego twoja położna i lekarz będą poszukiwać, podczas badań noworodka.
Jakie testy powinno przejść każde dziecko po urodzeniu?
Po urodzeniu dziecko będzie miało przeprowadzone kilka kontroli i badań w pierwszych godzinach życia. Pierwszy to wynik Apgar, który twoja położna zapisze w ciągu jednej minuty, a następnie ponownie w pięć minut po narodzinach Twojego dziecka.
Położna przeprowadzi ten test, obserwując kolor skóry, oddech, zachowanie, aktywność i ogólną postawę Twojego dziecka. Dzięki temu można szybko sprawdzić, czy Twoje dziecko ma problemy, które wymagają natychmiastowego wsparcia medycznego.
Większość dzieci po urodzeniu ma się dobrze lub po prostu trzeba je obserwować przez jakiś czas. Jeśli twoje dziecko potrzebuje pomocy, położna może podać mu tlen lub oczyścić drogi oddechowe, aby pomóc mu oddychać.
Około godziny po porodzie, po tym, jak przytuliłaś się do swojego dziecka i najlepiej zapewniony był kontakt skóra do skóry, twoja położna może również:
- zważyć dziecko,
- sprawdzić jego temperaturę,
- zmierzyć obwód jego głowy.
Pomiary te zostaną później dodane do jego wykresów rozwojowych w książeczce zdrowia dziecka.
Pełne badanie noworodka przeprowadza się w ciągu 72 godzin od urodzenia. Daje to dziecku czas na dostosowanie się do świata zewnętrznego i pozwala na szybką pomoc lekarską w mało prawdopodobnym przypadku jakichkolwiek problemów.
Kto przeprowadza pełne badanie noworodka?
Twoje dziecko może zostać zbadane przez pediatrę, położną z rozszerzonym szkoleniem lub, jeśli miałaś poród w domu, Twoją położną lub lekarza pierwszego kontaktu.
Badanie zostanie przeprowadzone, gdy Ty i Twój partner będziecie obecni, dzięki czemu będziecie mogli zadawać pytania. Lekarz prawdopodobnie również zada Ci pytania dotyczące historii chorób Twojej rodziny. Jest to też odpowiedni czas, aby wspomnieć o problemach innych dzieci w rodzinie.
Na czym polega badanie noworodka?
Badanie noworodka obejmuje obejrzenie dziecka od stóp do głów w celu sprawdzenia ewentualnych problemów lub schorzeń. W szczególności obejmuje ono różne obszary organizmu:
Głowa
Lekarz lub położna przyjrzy się kształtowi głowy twojego dziecka. Zgnieciona lub zdeformowana główka jest bardzo powszechną cechą noworodków. Jest to spowodowane tym, że Twoje dziecko jest wyciskane podczas podróży przez kanał rodny i powinno to samo się „naprawić” w ciągu 48 godzin.
Głowa dziecka może uformować się w ten sposób ze względu na miękkie plamy, zwane ciemiączkami, pomiędzy kościami w jego czaszce. Te miękkie punkty będą badane przez twoją położną lub pediatrę.
Jeśli urodzenie dziecka wymagało pomocy przy porodzie istnieje niewielkie ryzyko pojawienia się siniaków na głowie.
Uszy i oczy
Położna patrzy w oczy dziecka, aby sprawdzić, czy nie ma żadnych oczywistych problemów. Podczas pełnego badania lekarz lub położna będzie świecić światłem od oftalmoskopu w oczy dziecka w celu odszukania czerwonego refleksu. Jest to to samo, co efekt czerwonych oczu podczas fotografowania z lampą błyskową. Jeśli pojawi się czerwony odruch, można wykluczyć zaćmę.
Dziecko może mieć przeprowadzone badanie słuchu krótko po porodzie, jeszcze w szpitalu lub w domu. Nazywa się to automatycznym testem otoemisji akustycznej (AOAE), zajmuje tylko kilka minut i nie szkodzi dziecku.
Usta
Lekarz lub położna wkłada palec do ust dziecka, aby sprawdzić, czy podniebienie jest kompletne i czy działa odruch ssania. Zapadnięcie w podniebieniu, zwane rozszczepem podniebienia, wymaga zabiegu chirurgicznego i może utrudniać karmienie.
Mogą również sprawdzić język Twojego dziecka w poszukiwaniu skróconego wędzidełka. Dzieje się tak, gdy jego język pozostaje bardziej zakotwiczony w dolnej części jamy ustnej niż powinien, ograniczając ruch. Można go sprawdzić tylko, jeśli dziecko ma ciągłe problemy z jedzeniem z piersi.
Serce
Lekarz lub położna będą słuchać serca Twojego dziecka za pomocą stetoskopu, aby wykluczyć dodatkowe dźwięki lub szmery. Są one powszechne w ciągu pierwszych kilku dni, ponieważ schemat krążenia u dziecka ulega poważnej zmianie po urodzeniu.
W twojej macicy obie strony serca twojego dziecka biją razem. Kiedy twoje dziecko weźmie pierwszy oddech, obie strony zaczynają pracować oddzielnie. Na tym etapie serce dziecka ciężko pracuje i może być powiększone, ale z czasem ustabilizuje się.
Szmery w sercu mogą wymagać drugiej opinii i dalszego dochodzenia lub zostaną sprawdzone na przyszłych badaniach. Generalnie zakłada się, że szmery serca często znikają same.
Kolejnym testem na chorobę serca jest odczucie pulsu w pachwinie dziecka, czyli tzw. tętno udowe.
Płuca
Lekarz lub położna będzie słuchać wzorca oddychania Twojego dziecka i funkcji płuc za pomocą stetoskopu. Celem jest usłyszenie czystego, równego ruchu powietrza w obu jego płucach.
Genitalia
Organy płciowe dziecka po urodzeniu mogą być spuchnięte i ciemno zabarwione, ponieważ było one narażone na silne działanie hormonów matki przed porodem. Hormony te mogą również spowodować, że Twoje dziecko będzie miało nabrzmiałe piersi, niezależnie od płci dziecka. Dziewczęta mogą mieć wyraźne, białe lub nieco krwawe upławy w pierwszych tygodniach z powodu tych hormonów.
W przypadku chłopców mosznę sprawdza się pod kątem niezastąpionych jąder. Penis zostanie sprawdzony, aby upewnić się, że otwór znajduje się na końcu prącia, a nie na spodzie.
Lekarz lub położna sprawdzi odbyt dziecka, aby upewnić się co do drożności jelit.
Najprawdopodobniej zostaniesz zapytany czy Twoje dziecko zrobiło siku lub ciemnobrązową kupkę, tzw. smułkę.
Skóra
Skóra dziecka po porodzie będzie sprawdzana pod kątem znamion, w śród najczęstszych są:
- czerwonawe lub purpurowe znaki w kształcie litery V na karku,
- niebieskawa plama ciemniejszego pigmentu, najczęściej nad pupą,
- wypukłe czerwone (w kolorze truskawkowym) obszary.
Dłonie i stopy
Lekarz lub położna sprawdzi ramiona, dłonie, nogi i stopy Twojego dziecka. Jego palce zostaną policzone i sprawdzone pod kątem odruchu chwytania.
Badanie noworodka obejmuje także sprawdzenie pod kątem występowania dwóch zagięć, zwanych fałdami dłoniowymi. Pojedyncze fałdy dłoniowe są mniej powszechne. Jednak 10% populacji ma jedną fałdę dłoniową na jednej ręce, a 5% na obu rękach.
Pojedyncze zmarszczki dłoniowe są czasami związane z zespołem Downa. W takim przypadku generalnie pojawią się także inne, znacznie bardziej wyraźne objawy fizyczne.
Lekarz przyjrzy się pozycji spoczynkowej stóp i kostek dziecka. Badanie w tym kierunku stanowi sprawdzanie pod kątem wady (stopa końsko-szpotawa), gdzie przednia połowa stopy obraca się i opada. Jeśli Twoje dziecko ma tego typu schorzenie, możesz o tym już wiedzieć, ze względu na badanie USG.
Kręgosłup
Kręgosłup dziecka zostanie oceniony pod kątem jego prawidłowego kształtu. Dzieci często mają małe dołeczki u podstawy kręgosłupa, zwane sakralnym wgłębieniem. W większości przypadków nie spowoduje to żadnych problemów. Czasami głębokie wgłębienie może wskazywać na problem z dolną częścią rdzenia kręgowego dziecka. Może to wpłynąć na funkcjonowanie nerwów w tym obszarze.
Jeśli twoje dziecko ma głębokie, sakralne wgłębienie, zostanie sprawdzone pod kątem innych objawów, takich jak osłabienie nóg, zimne i sine stopy oraz nietrzymanie moczu.
Biodra
Biodra noworodka będą delikatnie poruszane, aby sprawdzić stabilność stawów biodrowych. Te ruchy obejmują szerokie otwarcie nóg, a następnie ich zginanie i unieruchomienie. Jeśli lekarz lub położna wykryje niestabilność stawów biodrowych, zostaną przeprowadzone dalsze badania.
Odruchy
Twoje nowo narodzone dziecko ma kilka odruchów, takich jak ssanie i chwytanie. Lekarz lub położna sprawdzi te odruchy obserwując Twoje dziecko. Ale jeśli są zaniepokojeni lub nie widzą odruchu, mogą zachęcić dziecko do zademonstrowania go.
Najczęściej testowanym odruchem podczas badania jest odruch Moro. Głowa Twojego dziecka może delikatnie i bezpiecznie odchylić się na niewielką odległość. Dziecko odpowie rozkładając obie ręce i wyciągając do przodu nóżki. Może też trochę płakać. Bądź spokojna, nic się mu nie stało, a jego odpowiedzi pokazują, że wszystko jest w porządku.
Co dzieje się po pełnym badaniu noworodka?
Większość dzieci przechodzi swoje badania bez problemu, a gdy pojawiają się problemy, często rozwiązują się z biegiem czasu i bez żadnego leczenia. Jeśli lekarz lub położna badająca noworodka ma jakiekolwiek obawy, może zdecydować, że potrzebne będą dalsze badania.
Dla nielicznych dzieci, które mają problemy, istnieje wiele korzyści związanych z wczesnym rozpoznaniem. Pamiętaj jednak, że testy przesiewowe mogą nie wykryć każdego problemu. Twój lekarz lub położna powinni udzielić Ci informacji o podejrzeniu wystąpieniu jakiegoś problemu i odpowiedzieć na wszelkie pytania. Powinnaś również otrzymać poradę, gdzie znaleźć więcej informacji na dany temat oraz wsparcia.
Kolejnym testem rutynowym, który powinno przejść każde dziecko, jest badanie krwi. Zostanie ono przeprowadzone około 5 do 8 dni po urodzeniu. Często pobiera się niewielką ilość krwi z pięty dziecka, która zostaje przetestowana pod kątem:
- niedoboru enzymu, zwanego fenyloketonurią (PKU),
- mukowiscydozy, która atakuje płuca i układ trawienny,
- MCADD, rzadkiego stan, który wpływa na sposób, w jaki ciało przekształca tłuszcz w energię,
- choroby sierpowatej, genetycznej choroby krwi,
- niedoczynności tarczycy,
- homocystynurii, rzadkiego dziedzicznego zaburzenia metabolicznego,
- kwasicy glutarowej typu 1 i kwasicy izowalerianowej, które są dziedzicznymi zaburzeniami, w których organizm nie jest w stanie przetworzyć niektórych aminokwasów.
Podczas badań dziecko może trochę płakać, ale powinno szybko przestać.
Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące swojego dziecka, nie wahaj się zadzwonić do swojej położnej, pielęgniarki środowiskowej lub lekarza. Twoja położna udzieli Ci również informacji o objawach i symptomach, na które należy zwrócić uwagę u noworodka i z kim się skontaktować w celu uzyskania dodatkowej pomocy.
