Pieluszkowe zapalenie skóry typowa dla okresu niemowlęcego dolegliwość dermatologiczna, występująca zwykle miedzy 7 a 12 miesiącem życia. Stanowi ona stan zapalny skóry, objawiający się rumieniowymi plamami, pęcherzykami, grudkami oraz złuszczaniem naskórka. W niniejszym artykule wyjaśniamy jakie są możliwe objawy i przyczyny tego problemu, a także w jaki sposób można mu zaradzić.
Odparzenia pieluszkowe (napkin dermatitis, diaper dermatitis) to w wieku dziecięcym jedna z najczęściej spotykanych chorób zapalnych skóry. Główne czynniki sprzyjające temu problemowi to ciepłe i wilgotne środowisko, a także tarcie skóry przez materiał pieluszki. Pieluszkowe zapalenie skóry powstaje w wyniku niekorzystnego i przedłużonego oddziaływania kału i moczu dziecka, które drażnią skórę i powodują, że staje się ona czerwona i pękająca.
Czym jest jest pieluszkowe zapalenie skóry?
Pieluszkowe zapalenie skóry to zapalenie skóry w okolicy przylegania pieluszki do ciała. Jest to bardzo powszechny problem dermatologiczny u niemowląt i małych dzieci, który może również wystąpić u osób w wieku podeszłym lub ciężko chorych, zwykle nie trzymających moczu i stolca. Odparzenie pieluszkowe objawia się przede wszystkim silnym podrażnieniem skóry, które przyjmuje postać wyraźnego zaczerwienienia, plam, pęcherzyków, a także nadżerki i złuszczania naskórka. Może ono u dziecka powodować silny dyskomfort oraz ból.
Co powoduje pieluszkowe zapalenie skóry?
W większości przypadków pieluszkowe zapalenie skóry jest rodzajem kontaktowego zapalenia skóry. Oznacza to, że skóra jest w stanie zapalnym w wyniku kontaktu z niektórymi substancjami. Przy tego rodzaju dolegliwości mocz i kał podrażniają skórę, powodując przykre odczucia oraz wyraźne zmiany na skórze.
Inne typowe przyczyny pieluszkowego zapalenia skóry obejmują:
- Infekcja Candida – Jest to infekcja grzybiczna, która może wystąpić w okolicy przylegania pieluchy. Zakażenie Candida może nastąpić, jeśli kontaktowe zapalenie skóry nie zostanie wyleczone w ciągu kilku dni.
- Łojotok – Jest to powszechny i długotrwały problem dermatologiczny skóry, który objawić się może w okolicach pieluchy i innych częściach ciała. Przyczyna łojotoku nie jest znana.
Inne mniej powszechne przyczyny zapalenia skóry w obszarze pieluchy obejmują:
- Zakażenie bakteryjne – Przewlekłe podrażnienie skóry może powodować rozwój bakterii gronkowca lub paciorkowca.
- Alergia – Może być to spowodowana reakcją alergiczną na barwnik w pieluchach jednorazowych lub detergentem używanym do prania pieluch wielorazowych.
Które dzieci są narażone na pieluszkowe zapalenie skóry?
Praktycznie u każdego małego dziecka może rozwinąć się pieluszkowe zapalenie skóry. Do czynników zwiększających ryzyko należą:
- zmienianie pieluch dziecka niewystarczająco często,
- występowanie biegunki lub częstych wypróżnień u dziecka,
- bezpośrednie przyjmowanie przez dziecko antybiotyków lub przyjmowanie przez matkę karmiącą piersią.
Jakie są objawy pieluszkowego zapalenia skóry?
Objawy pieluszkowego zapalenia skóry różnią się w zależności od przyczyny jego powstania. Mogą one występować nieco inaczej u każdego dziecka, jednak najczęściej obejmują:
- Kontaktowe zapalenie skóry – Skóra jest wyraźnie podrażniona moczem i kałem. Najczęściej będzie wyglądać na czerwoną i błyszczącą, a także występować w okolicy pośladków, ud, brzucha i talii. Zwykle nie ma wpływu na zagniecenia lub fałdy skóry.
- Grzybiczne zapalenie skóry – Skórka ma zwykle głęboki czerwony kolor z plamami poza obszarem pieluchy. Dziecko może również mieć infekcję w jamie ustnej w postaci pleśniawki. Zazwyczaj problem występuje szczególnie silnie w okolicy zagięć i fałd ud oraz okolicy przylegania pieluchy.
- Łojotokowe pieluszkowe zapalenie skóry – Skóra jest czerwona z żółtymi, tłustymi plamami. Problem wpływa również negatywnie na fałdy skórne. Zwykle obejmuje również w tym samym czasie twarz, skórę głowy lub szyję.
Objawy pieluszkowego zapalenia skóry mogą przypominać także inne schorzenia. Dlatego nie należy ich nigdy bagatelizować i zgłosić się na konsultację z pediatrą.
Jak diagnozuje się pieluszkowe zapalenie skóry?
Lekarz zapewne zapyta o objawy twojego dziecka i historię przebytych dolegliwości. Podstawą diagnozy jest badanie wizualne. Czasami lekarz może zalecić testy laboratoryjne, ale zwykle nie są one potrzebne. Najczęściej zaleca się je w przypadku podejrzenia o infekcję bakteryjną.
W przypadku podejrzenia wystąpienia łuszczycy pospolitej może okazać się konieczne wykonanie biopsji skóry oraz jej oceny histologicznej. Dolegliwość ta może w niektórych przypadkach występować pierwotnie właśnie w okolicach przylegania pieluszki do ciała dziecka.
Jak leczy się pieluszkowe zapalenie skóry?
Leczenie będzie zależeć od objawów dziecka, wieku i ogólnego stanu zdrowia. Będzie to również zależeć od przyczyny i tego, jak poważny jest ten stan. Leczenie może obejmować:
- okresy bez noszenia pieluszek,
- częste zmiany pieluszek,
- stosowanie maści leczniczych nakładanych pod pieluchę w celu ochrony skóry,
- stosowanie przeciwgrzybicznego kremu lub maści na infekcję Candida,
- stosowanie kremu z kortykosteroidami na cięższe zapalenie skóry,
- stosowanie antybiotyku na infekcję bakteryjną.
W zależności od stanu zdrowia dziecka i potrzeb, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych, przeciwzapalnych i uszczelniających naczynia.
Dzięki stosowaniu się do zaleceń medycznych możliwe jest całkowite wyleczenie tego rodzaju dolegliwości. Może ono jednak bardzo różnie trwać, w zależności od przyczyn i stopnia rozwoju. Im szybciej postawiona diagnoza i podjęcie działąń zaradczych, tym szybciej można spodziewać się efektów.
Co mogę zrobić, aby zapobiec pieluszkowemu zapaleniu skóry u mojego dziecka?
Właściwa pielęgnacja skóry jest bardzo ważna, aby zapobiec pieluszkowemu zapaleniu skóry. W tym zakresie należy przede wszystkim zadbać o:
- utrzymanie skóry pod pieluszką w czystości i suchości,
- częste zmienianie pieluchy,
- wietrzenie skóry na powietrzu,
- pozwalanie dziecku na przebywanie bez pieluchy, jeśli to tylko możliwe,
- delikatne czyszczenie obszaru skóry pod pieluchą, najlepiej miękką ściereczką i ciepłą wodą,
- ograniczenie użycia mydła lub innych silnych produktów na skórze dziecka,
- Nieużywanie pachnących chusteczek lub wysuszających chusteczek nasączonych alkoholem.
Kiedy należy pójść do lekarza?
Do lekarza należny się udać, jeśli Twoje dziecko ma:
- objawy, które nie ustępują w ciągu 2 do 3 dni,
- objawy, które się nasilają,
- pęcherze lub rany wypełnione ropą.
Najważniejsze informacje na temat pieluszkowego zapalenia skóry
- Pieluszkowe zapalenie skóry to zapalenie skóry występujące pod pieluszką.
- Dolegliwość ta najczęściej spowodowana jest podrażnieniem przez mocz i kał.
- Różne rodzaje pieluszkowego zapalenia skóry mają różne objawy. Podrażniona moczem i kałem skóra ma zwykle czerwony kolor. W rzadszych przypadkach wystąpić może także infekcja grzybicza, bakteryjna lub łojotok.
- Leczenie tego rodzaju dolegliwości najczęściej obejmuje okresy bez pieluchy, oraz stosowanie kremów i maści.
- W profilaktyce szczególnie ważne jest utrzymywanie obszaru pieluszki w czystości i suchości, częste zmienianie pieluch i unikanie podrażnień, np. powodowanych przez mydło lub pachnące chusteczki.
Źródła:
NHS Choices. Nappy rash. http://www.nhs.uk/Conditions/pregnancy-and-baby/Pages/Nappy-rash.aspx
Getting to the bottom of nappy rash. ALSPAC Survey Team. Avon Longitudinal Study of Pregnancy and Childhood. R Philipp, A Hughes, and J Golding, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1313078/
Diaper dermatitis: a survey of risk factors in Thai children aged under 24 months, Chonnakarn Sukhneewat, Jitjira Chaiyarit, and Leelawadee Techasatian, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6604136/
Ultra nappy rash. D Hocken, P Hocken, and J Sudell, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1711776/
