Jak powszechnie wiadomo, każda kobieta posiada swoje indywidualne cechy fizyczne i fizjologiczne. Również ewentualne pierwsze objawy ciąży mogą istotnie różnić się u każdej z nich. Ciąża od pierwszych tygodni może przebiegać w odmienny dla wielu osób sposób. Niektóre jej typowe oznaki mogą być nasilone lub zupełnie nieodczuwalne. Istnieje jednak pewna grupa wczesnych oznak ciąży, które mogą wskazywać na jej rozpoczęcie. W niniejszym artykule wskazujemy na najważniejsze z nich, a także związane z nimi porady i wskazówki.
Na wstępie warto podkreślić, że tylko profesjonalne testy ciążowe i badanie USG są jedynymi sposobami ustalenia, czy jest się w ciąży. Istnieją jednak pewne oznaki i objawy, na które można zwrócić uwagę, i które mogą wskazywać na ten stan. W szczególności, gdy występować będą jednocześnie w większej ilości.
Niektóre pierwsze objawy ciąży mogą być bardziej wiarygodną wskazówką, niż samo przesunięcie okresu. Do najbardziej typowych należą poranne mdłości, wrażliwość na zapach czy zmęczenie, jednak nie są one jedyne. Warto się zatem przyjrzeć temu tematowi nieco bliżej.
Kiedy zaczynają się pierwsze objawy ciąży?
Choć może to dla niektórych kobiet zabrzmieć nieco dziwnie, pierwszy tydzień ciąży zależy od daty ostatniej miesiączki. Ostatni okres menstruacyjny jest uważany za pierwszy tydzień ciąży, nawet jeśli tak naprawdę nie doszło wtedy jeszcze do zapłodnienia.
Przewidywany termin porodu oblicza się uwzględniając datę pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Z tego powodu pierwsze tygodnie, w których można nie mieć objawów ciąży, również liczą się do 40-tygodniowego jej przewidywanego przebiegu.
Pierwsze objawy i symptomy ciąży w poszczególnych tygodniach
Poniżej prezentujemy jakie objawy ciąży najczęściej pojawiają się w kolejnych tygodniach po zapłodnieniu:
- łagodne skurcze i plamienia – tydzień 1 do 4,
- brak okresu – tydzień 4,
- zmęczenie – tydzień 4 lub 5,
- mrowienie lub bolące piersi – tydzień 4 do 6,
- częste oddawanie moczu – tydzień 4 do 6,
- wzdęcia i zaparcia – tydzień 4 do 6,
- mdłości i nudności – tydzień od 5 do 6,
- wahania nastroju – tydzień 6,
- zmiany temperatury ciała – tydzień 6,
- wysokie ciśnienie krwi – tydzień 8,
- ekstremalne zmęczenie i zgaga – tydzień 9,
- szybsze bicie serca – tydzień 8 do 10,
- zmiany piersi i sutków – tydzień 11,
- trądzik – tydzień 11,
- zauważalny przyrost masy ciała – tydzień 11,
- tłusta cera – tydzień 12.
1. Skurcze i plamienia we wczesnej ciąży
Od 1 do 4 tygodnia ciąży wszystko dzieje się na poziomie komórkowym. Zapłodnione jajeczko tworzy blastocystę (grupę komórek wypełnioną płynem), która przekształci się w narządy i części ciała dziecka.
Około 10 do 14 dni po zapłodnieniu blastocysta wszczepi się do endometrium, czyli wyściółki macicy. Może to powodować krwawienie z implantacji, które można pomylić z lekkim okresem. Często występującym problemem z implantacją są zmiany w tkance endometrium związane z endometriozą. Dotyczyć mogą one nawet do 10% kobiecej populacji.
Oto kilka oznak krwawienia w czasie implantacji:
- Kolor – w tym czasie może pojawić się różowa, czerwona lub brązowa wydzielina z pochwy.
- Krwawienie – jest zwykle porównywane z regularnym miesiączkowaniem – plamienie jest definiowane przez krew obecną tylko podczas wycierania.
- Ból – może być łagodny, umiarkowany lub silny – według niektórych badań 28% kobiet kojarzyło plamienie i lekkie krwawienie z bólem.
- Działanie – krwawienie z implantacji może trwać krócej niż trzy dni i nie wymaga leczenia.
Jednym z wczesnych oznak ciąży może być pojawienie się większej ilości mlecznej wydzieliny z pochwy. Objaw ten może nie ustępować przez cały okres ciąży, jednak nie wymaga ingerencji lekarskiej i leczenia. Ważne jest jednak obserwowanie wydzieliny, czy nie zmienia koloru, a także czy nie towarzyszy jej przykry zapach, swędzenie i dyskomfort podczas oddawania moczu. W przypadku zauważenia niepokojących zmian, należy zawsze udać się do ginekologa, by mógł on wykluczyć ewentualną infekcję pochwy.
2. Brak okresu we wczesnej ciąży
Po zakończeniu implantacji organizm kobiety zaczyna wytwarzać ludzką gonadotropinę kosmówkową (hCG). Ten hormon pomaga ciału utrzymać ciążę oraz wskazuje także jajnikom, aby przestały wypuszczać dojrzałe jajeczka każdego miesiąca, powstrzymując tym samym cykl miesiączkowy. Właśnie dlatego okres w ciąży nie jest możliwy, a wszelkie jego widoczne objawy mogą być mylone z wczesnymi zmianami ciążowymi, takimi jak ból czy plamienie.
Często kobiety orientują się w ciąży 4 tygodnie po poczęciu, kiedy nie występuje przewidywany okres. Jeśli ma się nieregularny okres, warto wykonać test ciążowy, aby potwierdzić ewentualną ciążę. Większość aptecznych testów jest w stanie wykryć hCG już po 8 dniach od pominiętego okresu. Test ciążowy pozwoli wykryć poziom hCG w moczu i z dość dużym prawdopodobieństwem wykazać, czy jest się w ciąży.
Wskazówki
- Wykonaj test ciążowy, aby sprawdzić, czy jesteś w ciąży.
- Jeśli wynik jest pozytywny, skontaktuj się z lekarzem lub położną, aby umówić się na pierwszą wizytę prenatalną.
- Jeśli przyjmujesz jakieś leki, zapytaj swojego lekarza, czy nie stanowią one zagrożenia dla przebiegu ciąży.
3. Podwyższona temperatura ciała we wczesnej ciąży
Wyższa temperatura ciała może być również oznaką ciąży. Temperatura ciała może również znacznie wzrosnąć podczas ćwiczeń lub w czasie upałów. W tym czasie należy pić więcej wody i ćwiczyć ostrożnie.
4. Zmęczenie we wczesnej ciąży
Zmęczenie może rozwinąć się w dowolnym momencie ciąży. Ten objaw występuje jednak szczególnie często we wczesnej ciąży. W jej trakcie poziomy progesteronu istotnie wzrosną, co może powodować senność.
Wskazówki
- Wczesne tygodnie ciąży mogą powodować uczucie wyczerpania, dlatego warto wtedy więcej wypoczywać.
- Poleca się również utrzymanie chłodu w sypialni, które może być bardzo pomocne. Temperatura ciała może być wyższa we wczesnych stadiach ciąży.
5. Zwiększone tętno we wczesnej ciąży
Około 8 do 10 tygodni po zapłodnieniu serce ciężarnej może zacząć pompować szybciej i mocniej. Kołatanie serca i zaburzenia rytmu są częstymi objawami ciąży. Wynika to w znacznej mierze z intensywnych zmian hormonalnych. Zwiększony przepływ krwi z powodu obecności płodu występuje również w późniejszej ciąży.
Kobiety mające problemy z tętnem i ciśnieniem krwi powinny przed planowaną ciążą odpowiednio się do niej przygotować. Idealnie byłoby jeszcze przed poczęciem skonsultować się z lekarzem, który może pomóc nadzorować niskie dawki leków.
6. Wczesne zmiany w piersiach – mrowienie, ból i obrzmienie
Zmiany w piersiach mogą zazwyczaj wystąpić między 4 a 6 tygodniem ciąży. Z powodu intensywnych zmian hormonalnych można doświadczyć problemu z wrażliwością i obrzękiem piersi. Efekt ten może samoistnie zniknąć po kilku tygodniach, kiedy ciało dostosuje się do obecności większej ilości hormonów.
Zmiany sutków i piersi mogą również wystąpić około 11 tygodnia ciąży. W tym czasie hormony nadal powodują wzrost piersi, a otoczka okalająca sutek może zmienić kolor na ciemniejszy i się rozszerzyć. W tym czasie można również doświadczać uciążliwego swędzenia sutków.
Kobiety, które miały problem z trądzikiem przed zajściem w ciążę, mogą w tym czasie z większym prawdopodobieństwem doświadczyć jego eskalacji.
Wskazówki
- Staraj się zmniejszyć tkliwość piersi, kupując wygodny i dobrze podtrzymujący biustonosz dla kobiet w ciąży i karmiących matek. Bawełniany biustonosz bez fiszbin jest często najwygodniejszy.
- Wybierz jeden stanik z różnymi ustawieniami, które dadzą ci więcej miejsca na „wzrost” w nadchodzących miesiącach.
- Kup wkładki laktacyjne pasujące do stanika, aby zmniejszyć tarcie na sutkach i ból brodawki sutkowej.
7. Zmiany nastroju we wczesnej ciąży
Niektóre pierwsze objawy ciąży wiążą się bezpośrednio ze zmianami poziomów estrogenu i progesteronu, które będą na wysokim poziomie. Ten wzrost może istotnie wpłynąć na nastrój i sprawić, że będzie się bardziej emocjonalną lub reaktywną niż zwykle. Huśtawki nastroju są częste w czasie ciąży i mogą powodować uczucie depresji, drażliwość, niepokój i euforię.
8. Częste oddawanie moczu i nietrzymanie moczu we wczesnej ciąży
Podczas ciąży ciało kobiety zwiększa ilość krwi, którą pompuje. To powoduje, że nerki przetwarzają więcej płynu niż zwykle, co prowadzi do większej ilości płynu w pęcherzu.
Hormony odgrywają również dużą rolę w zdrowiu pęcherza. Z tego powodu można częściej odczuwać potrzebę skorzystania z łazienki lub przypadkowo nie utrzymywać moczu.
Wskazówki
- Pij około 300 ml (trochę więcej niż kubek) dodatkowych płynów każdego dnia.
- Zaplanuj z wyprzedzeniem wycieczki do łazienki, aby uniknąć nietrzymania moczu.
9. Wzdęcia i zaparcia we wczesnej ciąży
Podobnie jak objawy miesiączki, we wczesnej ciąży mogą występować problemy ze wzdęciami, które mają związek ze zmianami w gospodarce hormonalnej. Może to również istotnie spowolnić układ trawienny, powodując uczucie zaparcia i zablokowania.
Zaparcia mogą również nasilać uczucie wzdęcia brzucha. W tym czasie poleca się często spożywanie pokarmów bogatych w błonnik.
10. Poranne mdłości, nudności i wymioty we wczesnej ciąży
Nudności i poranne mdłości zwykle rozwijają się około 4 do 6 tygodnia ciąży. Chociaż nazywane są porannymi mdłościami, mogą wystąpić o każdej porze dnia i nocy. Nie jest jasne, co dokładnie powoduje nudności i poranne mdłości, ale hormony mogą odgrywać pewną istotną rolę w tym zakresie.
W pierwszym trymestrze ciąży wiele kobiet odczuwa poranne mdłości od łagodnych do ciężkich. Mogą stać się bardziej intensywne pod koniec pierwszego trymestru, jednak często stają się mniej dotkliwe po rozpoczęciu drugiego trymestru.
Wskazówki
- Trzymaj paczkę krakersów solnych przy łóżku i zjedz kilka, zanim wstaniesz rano, aby pomóc poradzić sobie z porannymi mdłościami.
- Zadbaj o prawidłowe nawodnienie organizmu pijąc dużo wody.
- Zadzwoń do lekarza, jeśli nie możesz utrzymać płynów lub jedzenia.
11. Wysokie ciśnienie krwi i zawroty głowy we wczesnej ciąży
W większości przypadków wysokie lub normalne ciśnienie krwi spadnie we wczesnych stadiach ciąży. Może to również powodować zawroty głowy, ponieważ naczynia krwionośne są rozszerzone. Z tego powodu, zawroty głowy nalezą do typowych objawów ciąży.
Wysokie ciśnienie krwi w wyniku ciąży jest trudniejsze do ustalenia. Prawie wszystkie przypadki nadciśnienia w ciągu pierwszych 20 tygodni ciąży wskazują na inne problemy zdrowotne. Taki stan może rozwinąć się we wczesnej ciąży, ale może być również obecny już wcześniej.
Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadzi badanie ciśnienia krwi, aby ustalić punkt odniesienia dla normalnego odczytu ciśnienia krwi.
Wskazówki
- Zastanów się nad rozpoczęciem ćwiczeń sprzyjających ciąży, jeśli jeszcze się tego nie zaczęło.
- Dowiedz się, jak regularnie monitorować ciśnienie krwi.
- Zapytaj swojego lekarza o osobiste wytyczne dietetyczne, które pomogą obniżyć ciśnienie krwi.
- Pij regularnie odpowiednią ilość wody i jedz przekąski, aby zapobiec zawrotom głowy. Często pomaga również wolniejsze wstawanie s łóżka lub krzesła.
12. Wrażliwość na zapach i awersje do jedzenia we wczesnej ciąży
Wrażliwość na zapach jest objawem wczesnej ciąży, o którym najczęściej się mówi. Istnieje niewiele dowodów naukowych na temat wrażliwości na aromaty w pierwszym trymestrze ciąży. Pierwsze objawy ciąży tego rodzaju mogą wzmagać nudności i mdłości. Mogą również powodować silny niesmak dla niektórych produktów spożywczych. Tego rodzaju dolegliwości zostały również potwierdzone naukowo, w wyniku rozszerzonych obserwacji ciężarnych kobiet.
13. Przyrost masy ciała we wczesnej ciąży
Przyrost masy ciała staje się bardziej prawdopodobny pod koniec pierwszego trymestru. Może się okazać, że w ciągu pierwszych kilku miesięcy zyska się 0,5-2 kg. Zapotrzebowanie na kalorie we wczesnej ciąży niewiele się zmieniają w porównaniu ze zwykłą dietą, ale będą rosły wraz z postępem ciąży w kolejnych tygodniach.
W późniejszych etapach ciąży zwiększony ciężar ciała często rozkłada się między:
- piersi – około 0,5 do 1,5 kg,
- macica – około 1 kg,
- łożysko – około 1,2 kg,
- płyn owodniowy – około 1 kg,
- zwiększona objętość krwi i płynów – około 2,5-3,5 kg,
- tłuszcz – około 3-4 kg.
Powyższe wartości mogą jednak istotnie różnić się u poszczególnych kobiet, nie powodując niczego niepokojącego. W niektórych przypadkach na początku ciąży może również nastąpić spadek masy ciała.
14. Zgaga we wczesnej ciąży
Hormony mogą powodować rozluźnienie zastawki między żołądkiem a przełykiem. Pozwala to na wyciek kwasu żołądkowego, powodując uciążliwą zgagę.
Wskazówki
- Zapobiegaj zgadze związanej z ciążą, jedząc kilka małych posiłków dziennie zamiast mniejszej ilości dużych.
- Staraj się pozostać w pozycji pionowej przez co najmniej godzinę po posiłku, aby dać więcej czasu na trawienie.
- Porozmawiaj ze swoim lekarzem o tym, co może być bezpieczne dla Ciebie i Twojego dziecka, jeśli potrzebujesz leków zobojętniających sok żołądkowy.
15. Tłusta cera i trądzik we wczesnej ciąży
Wiele ciężarnych kobiet może zacząć zauważać bardziej oleistą cerę. Połączenie zwiększonej objętości krwi i wyższego poziomu hormonów przepycha więcej krwi przez naczynia. To powoduje, że gruczoły łojowe organizmu pracują znacznie intensywniej.
Zwiększona aktywność gruczołów łojowych organizmu często nadaje skórze zaczerwieniony i błyszczący wygląd. Z drugiej strony może również rozwinąć trądzik.
Pierwsze objawy ciąży maleją w drugim trymestrze
Wiele objawów ciąży i zmian w organizmie kobiety, które wystąpią w pierwszym trymestrze, zaczną zanikać po osiągnięciu drugiego trymestru. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o wszelkich objawach, które zakłócają codzienne życie. Razem można często znaleźć ulgę i ukojenie przy wielu dolegliwościach, które są typowe dla tego okresu.
Pewne objawy ciąży, które pozwalają na jednoznaczne jej potwierdzenie, pojawiają się dopiero kilka, a nawet kilkanaście tygodni po zapłodnieniu. W tym czasie lekarz może jednoznacznie stwierdzić ruch płodu czy też usłyszeć jego tętno. Ciąża będzie również wtedy widoczna w badaniu USG.
Objawy ciąży urojonej
Ciąża urojona charakteryzuje się większością takich samych objawów jak ciąża rzeczywista. Dla przykładu, kobieta przekonana o ciąży może odczuwać poranne mdłości, nietypowe zmęczenie, ból piersi, a nawet może ustać miesiączka czy wystąpić laktacja. Jedyną możliwością potwierdzającą ciążę w takim przypadku jest badanie ginekologiczne.
Pierwsze objawy ciąży a test z krwi
W przypadku podejrzenia zajścia w ciążę można po kilku dniach wykonać test krwi. Zauważalne zmiany hormonalne mogą wystąpić po tygodniu od owulacji, kiedy zaczyna rosnąć poziom beta HCG. Badanie tego rodzaju przeprowadzane jest w większości ośrodków zdrowia i może nawet przybliżyć wiedzę o zaawansowaniu ciąży. Poniżej można sprawdzić orientacyjne poziomy hormonu beta HCG w poszczególnych tygodniach:
- od 7 dnia po owulacji do 3 tygodnia po – mniej niż 5 mIU/ml,
- 3 tydzień ciąży – 5-50 mIU/ml,
- 4 tydzień ciąży – 4 – 426 mIU/ml,
- 5 tydzień ciąży – 19 – 7 340 mIU/ml,
- 6 tydzień ciąży – 1 080 – 56 500 mIU/ml,
- 7-8 tydzień ciąży – 7 650 – 229 000 mIU/ml,
- 9-12 tydzień ciąży – 25 700 – 288 000 mIU/ml,
- 13-16 tydzień ciąży – 13 300 – 254 000 mIU/ml,
- 17-24 tydzień ciąży – 4 060 – 165 400 mIU/ml,
- 25-40 tydzień ciąży – 3 640 – 117 000 mIU/ml.
Źródła:
Bastian LA, et al. Clinical manifestations and diagnosis of early pregnancy. https://www.uptodate.com/contents/search. Dostęp 26 wrzesień 2019.
Moore KL, et al. References and suggested reading. In: Before We Are Born: Essentials of Embryology and Birth Defects. 8th ed. Philadelphia, Pa.: Saunders Elsevier; 2013.
Lockwood CJ, et al. Initial prenatal assessment and first-trimester prenatal care. https://www.uptodate.com/contents/search. Dostęp 26 wrzesień 2019.
Frequently asked questions. Pregnancy FAQ126. Morning sickness: Nausea and vomiting of pregnancy. American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/Patients/FAQs/Morning-Sickness-Nausea-and-Vomiting-of-Pregnancy. Dostęp 26 wrzesień 2019.
American College of Obstetricians and Gynecologists. Months 1 and 2. In: Your Pregnancy and Childbirth Month to Month. 6th ed. Washington, D.C.: American College of Obstetricians and Gynecologists; 2015.
Norwitz ER, et al. Overview of the etiology and evaluation of vaginal bleeding in pregnant women. https://www.uptodate.com/contents/search. Dostęp 26 wrzesień 2019.
