Nawał pokarmu stanowi gwałtowne zwiększenie produkcji mleka matki przez piersi, które zazwyczaj występuje między drugą a szóstą dobą po urodzeniu dziecka. Bardzo często, kobiety rodzące siłami natury doświadczają go już w drugiej dobie, natomiast po cesarskim cięciu może pojawić się nawet dopiero w szóstym dniu. W tym czasie największym problemem jest ból i obrzmienie piersi. Poniżej wskazujemy jakie są przyczyny nawału pokarmu i w jaki sposób można sobie z nim radzić?
Nawał pokarmu to normalne zjawisko, które występuje w kilka dni po porodzie. Młode matki bardzo często odczuwają wtedy pełnię piersi i związane z tym dolegliwości bólowe. Nawał mleczny może bowiem prowadzić do sporego obrzęku i bólu piersi, zwłaszcza jeśli dziecka nie karmi się wystarczająco często lub mało skutecznie odciąga powstające mleko. Jeśli nie radzisz sobie w takim przypadku z pełnią piersi, bólem i obrzękiem, warto skorzystać z pomocy lekarskiej lub pielęgniarskiej. W pierwszej kolejności warto jednak spróbować niżej wymienionych metod.
Czym jest nawał pokarmu?
Pełność i nabrzmienie piersi jest normalnym skutkiem szybkiego wzrostu ilości płynów, krwi i mleka matki w piersi, które związane jest z naturalnym sygnałem organizmu do zwiększenia podaży pokarmu dla dziecka. Zazwyczaj występuje około 3 do 5 dni po porodzie, chociaż zdarza się nieco wcześniej i później. Może sprawić, że piersi będą wyraźnie twarde i bolesne, co dla niektórych młodych mam może być bardzo przykrym doświadczeniem. Żeby skutecznie karmić dziecko piersią powinna być ona odpowiednio ściśliwa, aby było ono w stanie odpowiednio ją uchwycić. Nawał pokarmu powinien się zmniejszyć, gdy piersi stopniowo zaczną właściwie regulować produkcję mleka, dopasowując się do potrzeb dziecka.
Tego rodzaju problem może zazwyczaj trwać do 2 tygodni po przyjściu dziecka na świat. W tym czasie reguluje się właściwy poziom produkcji pokarmu, głównie poprzez ssanie podczas karmienia i związanym z tym wydzielaniem się w organizmie kobiety prolaktyny. Wzmożona produkcja mleka matki w pierwszych dniach karmienia uważana jest za sytuację zupełnie normalną, gdyż z fizjologicznego punktu widzenia jest to sytuacja korzystniejsza, niż niedobory pokarmu. W następnych dniach ilości te powinny być dopasowywane do wielkości poboru, czyli ilości mleka zjadanego przez dziecko.
Nawał mleczny powoduje, że piersi stają się wyraźnie powiększone i twarde, a skóra na nich bardziej napięta, cieńsza i cieplejsza. Również brodawka piersiowa bardzo często staje się bardziej napięta i wypłaszczona. W związku z tym, znacznie trudniej jest przystawić dziecko do piersi, by mogło ono swobodnie ją uchwycić i spokojnie się posilić. W efekcie tego, problem może się jeszcze bardziej nasilać, jeśli nie podejmie się odpowiednich kroków. Czasami nawałowi pokarmu towarzyszyć może ból piersi i wyraźnie gorsze samopoczucie młodej matki.
Problemy z obrzękiem piersi
Obrzęk piersi wynika ze zwiększonej ilości mleka pozostającego w piersi, który może być następstwem nie tylko nawału pokarmu, ale także nieprawidłowego karmienia, zbyt rzadkiego karmienia lub braku właściwego opróżniania piersi. Powoduje on, że piersi są twarde i opuchnięte, z ciasną i błyszczącą skórą. Można w takiej sytuacji odczuwać łagodny lub silny ból piersi, a nawet czasem gorączkę. Obrzęk piersi może sprawić, że dziecko może nie być w stanie właściwie uchwycić piersi i ograniczyć skuteczność karmienia.
Najczęstsze przyczyny obrzęku piersi:
- opóźnione rozpoczęcie karmienia piersią – Jeśli to możliwe, dziecko powinno być przystawione do piersi na pierwsze karmienie w ciągu pierwszej godziny po porodzie,
- problemy z kanalikami mlecznymi,
- suplementacja niektórych leków lub suplementów, gdy nie ma do tego wskazań medycznych,
- niewystarczające opróżnianie mleka z piersi podczas karmienia – może oznaczać, że dziecko nie jest właściwie przystawiane do piersi,
- niewystarczające opróżnianie pokarmu z powodu obrzęku i bólu,
- ograniczanie czasu karmienia piersią,
- unikanie karmienia jedną z piersi.
Nie tylko nawał pokarmu może być przyczyną obrzęku piersi, ale także wiele innych czynników. W pierwszej kolejności warto sprawdzić te o charakterze technicznym, czyli sposoby i częstotliwość karmienia.
Jak leczy się obrzęk piersi?
Leczenie obrzęku piersi zależy od jego przyczyny oraz intensywności. Najczęściej zaleca się poniższe wskazówki:
- Odpowiedni często karm dziecko – od 8 do 16 razy lub więcej w ciągu 24 godzin.
- Dokładnie sprawdzaj, czy dziecko jest właściwie przystawione do piersi.
- Masuj pierś podczas karmienia, aby pomóc je opróżnić.
- Zdejmij stanik, jeśli jest zbyt ciasny, ponieważ może to ograniczyć przepływ mleka.
- Aby zmniejszyć obrzęk lub złagodzić ból piersi zastosuj lek przeciwzapalny, jednak zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Używaj zimnych okładów na piersi po karmieniu. W takich przypadkach mogą sprawdzić się okłady ze schłodzonych liści białej kapusty.
Jeśli Twoje dziecko ma problemy z przystawieniem do piersi, spróbuj zmiękczyć pierś i oraz lepiej dopasować sutek przed karmieniem dziecka. Można do tego zastosować ręczną technikę odciągania pokarmu lub użyć laktatora. Używaj laktatora tylko wtedy, gdy inne metody nie łagodzą obrzęku piersi lub jeśli dziecko nie jest w stanie dobrze się przystawić. W razie dalszych kłopotów skorzystaj z pomocy konsultanta laktacyjnego lub położnej.
Nieleczony obrzęk może spowodować utratę części lub całości zapasu mleka, dlatego ważne jest, aby szybko go leczyć. Celem jest zmniejszenie opuchlizny i umożliwienie dziecku skutecznego przystawienia do karmienia.
Jak radzić sobie z nawałem pokarmu?
Przed karmieniem, nałóż ciepłe i wilgotne okłady na brodawki oraz otoczkę na ok. 5 minut. Następnie masuj piersi przez kilka minut. Alternatywnie, weź ciepły prysznic i masuj piersi pod prysznicem. Aby masować, zacznij od brzegu klatki piersiowej i masuj okrężnym ruchem w kierunku okolicy brodawki. Może to zachęcić do osłabienia odruchu wyrzutu mleka. Staraj się zmiękczyć brodawkę sutkową i otoczkę, aby dziecko mogło łatwiej się na nich zatrzasnąć.
W następnej kolejności upewnij się, że dziecko jest prawidłowo założone: zacznij od podparcia piersi za pomocą uchwytu „U” lub „C”. Przy dziecku ułożonym przy ciele, zapewnij oparcie pod kark dziecka za pomocą przeciwnej ręki i pozwól, aby jego głowa lekko się przechyliła. Ponadto warto zadbać o:
- posmarowanie sutkiem wzdłuż górnej wargi dziecka i poczekanie na szerokie, rozdziawione usta – sutek powinien wskazywać na górną część podniebienie,
- szybkie przystawienie dziecka, aby uzyskać jego głębokie uchwycenie piersi,
- podbródek dziecka i dolna warga powinny najpierw dotknąć piersi, aby więcej otoczki było pokryte dolną wargą niż górną wargą – podbródek dziecka powinien być wciśnięty w pierś, ale nie w nos – uchwycenie asymetryczne.
- można zapoznać się z niektórymi sposobami karmienia na YouTube – trzymanie podczas karmienia piersią „U” i przytrzymanie „C”.
Ponadto, staraj się karmić piersią od 8 do 12 razy w ciągu 24 godzin. Karmienie piersią powinno trwać do ukończenia na pierwszej piersi przed podaniem drugiej piersi. Zmieniaj swoje pozycje podczas karmienia i utrzymuj dziecko na jawie, stymulując je wystarczająco długo, aby uzyskać dobre karmienie.
Po karmieniu, jeśli twoje piersi nadal czują się nieswojo, zastosuj laktator lub dłoń do opróżnienia pokarmu, aby zapewnić sobie lepszy komfort. Wielu matkom pomóc mogą zimne okłady, które po zastosowaniu zaraz po karmieniu przyczyniają się do lepszego komfortu. Kompresy pomagają zmniejszyć unaczynienie, obrzęk i ból.
Warto także starać się nosić dobrze dopasowany biustonosz podtrzymujący. Lepiej unikać noszenia fiszbin i zdecydować się na dedykowany do karmienia stanik. Lekarz lub inny pracownik służby zdrowia może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, aby pomóc w dyskomforcie i obrzęku. Pamiętaj także, że nawał pokarmu to okres przejściowy, który nie powinien trwać dłużej niż kilka dni. W przypadku dalszych problemów z obrzękiem i bólem piersi zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
