Kobieta w ciąży leżąc w łóżku może zmagać się z problemem znalezienia wygodnej pozycji do snu. Niestety, ulubione i sprawdzone pozycje do snu sprzed ciąży, w czasie ciąży mogą okazać się niewygodne, a nawet nieco szkodliwe. Jest wiele możliwych powodów takiego dyskomfortu. Nie mniej jednak istnieją pozycje, które są wygodne dla kobiet w ciąży, dzięki czemu pomogą w odpowiednim wypoczynku. Zatem, na którym boku spać w ciąży?
U ciężarnych przyszłych matek często łatwiej coś powiedzieć, niż zrobić, także w zakresie wyboru pozycji do spania. W szczególności, jeśli najbardziej lubi się spać na plecach czy też na brzuchu. Obecnie wielu lekarzy zaleca kobietom w ciąży, by w nocy spały wyłącznie na lewy boku. A dlaczego jest takie zalecenie? Co takiego złego jest w leżeniu na prawej stronie czy też drzemaniu na plecach? Na którym boku spać w ciąży, by jej nie zagrażać? Warto to bliżej omówić.
Dlaczego kobieta w ciąży czuje się niekomfortowo w normalnych pozycjach do snu?
U kobiet w ciąży ciało przechodzi wiele różnych zmian, które mogą zakłócać normalny rytm snu. Przyczyny tego dyskomfortu mogą obejmować:
- zwiększony rozmiar brzucha,
- ból pleców,
- puchnięcie nóg,
- zgaga,
- zadyszka,
- bezsenność.
Z tego powodu wiele kobiet stara dowiedzieć się, na którym boku spać w ciąży, by uniknąć jak najbardziej negatywnych skutków ubocznych. Najczęściej wskazuje się, że optymalną pozycją będzie lewy bok. Okazuje się, że jest ku temu dobry powód medyczny. Można to porównać do gry tetris, która odbywa się w brzuchu matki, a której na zewnątrz nie widać.
Prenatalna układanka w trakcie ciąży
W miarę jak płód rośnie, to naturalnie zaczyna wywierać coraz większy nacisk na wewnętrzne narządy i naczynia krwionośne matki. Może to być nieco denerwujące, kiedy rosnące dziecko opada na pęcherz moczowy lub zaczyna kopać jelita matki. Dlatego w przypadku zalecenia leżenia na lewym boku nie chodzi o wygodną pozycję do snu. Kluczowym elementem układanki jest żyła główna dolna matki (IVC), czyli duża żyła biegnąca wzdłuż prawej strony kręgosłupa. To właśnie ona jest odpowiedzialna za zwracanie krwi z dolnej połowy ciała do serca.
Jeśli kobieta w ciąży leży na plecach, to płód jest bardziej podatny na ściskanie żyły głównej dolnej, co prowadzi do zmniejszenia ilości powracającej do serca krwi. Nie ma wielu badań porównujących spanie po prawej i lewej stronie, ale przynajmniej teoretycznie, kobieta w ciąży miałaby również mniejszą potencjalną kompresję IVC po lewej stronie niż po prawe.
Dlaczego taka kompresja jest niewłaściwa? Mniej krwi pompowanej do serca oznacza mniejsze wypompowanie krwi z serca. To oznacza spadek ciśnienia krwi dla mamy, a co więcej, to powoduje również spadek zawartości tlenu we krwi zarówno dla mamy, jak i dziecka – krew mamy przenosi tlen dla dziecka. Większość zdrowych kobiet i płodów powinna być w stanie zrekompensować niewielkie zmniejszenie pojemności minutowej serca. Nie mniej jednak, kompresja IVC może stać się większym ryzykiem dla kobiet w ciąży, które mają już problemy z ciśnieniem krwi lub problemy z oddychaniem.
Tak na przykład, kobiety w ciąży, które mają astmę lub bezdech senny – stan, w którym oddychanie rozpoczyna się i ustaje wielokrotnie w ciągu nocy, mogą już mieć problemy z dostarczeniem optymalnej ilości tlenu do ich organizmu lub do dziecka w łonie. W związku z tym, kiedy takie warunki są połączone ze zmniejszonym przepływem krwi pochodzącym ze spania na wznak, efekty mogą się wzajemnie spotęgować i stać się bardziej niebezpieczne.
Przeprowadzono szereg badań, których wyniki sugerują, że spanie na plecach w późnej ciąży może być związane z wyższym ryzykiem urodzenia martwego dziecka. Niedawno w International Journal of Obstetrics and Gynecology opublikowano wyniki jednego badania, w którym okazało się, że u kobiet, które po 28 tygodniu ciąży urodziły martwe dzieci o 2-3 razy częściej spały na plecach niż kobiety, które w tym czasie urodziły zdrowe dzieci. Inne badanie, które w 2007 roku zostało opublikowane w czasopiśmie PLOS One wykazało, że spanie na wznak jest związane z 3,7-krotnie wyższym ryzykiem urodzenia martwego dziecka. Jednym z ograniczeń, o którym należy pamiętać, odczytując wyniki takich badań, jest to, że badanych prosi się o to, by przypomnieli sobie, co robili w danym momencie i sytuacji. Jest to nazywane „odchyleniem przypominającym”. Kobiety, które urodziły martwe dzieci w porównaniu do kobiet, które urodziły zdrowe dzieci, mają większe ryzyko wyparcia złych wspomnień z głowy.
Takie zjawisko pojawiało się na tyle często, że większość lekarzy nie waha się, by zalecać kobietom w ciąży spanie na lewym boku. Można powiedzieć, że jest to stosunkowo łatwa i bezpłatna interwencja, która może potencjalnie zapobiec niektórym bardzo negatywnym skutkom ciąży.
Co jest nie tak ze spaniem na prawym boku?
Zatem co, jeśli w ogóle coś, jest nie tak ze spaniem na prawym boku? Trudno powiedzieć, ponieważ nie przeprowadzono zbyt wielu badań sprawdzających i porównujących spanie na prawym i na lewym boku w czasie ciąży. W 2011 roku w czasopiśmie BMJ opublikowano badanie, które zostało przeprowadzone na 155 kobietach w ciąży. Badanie to wykazało nieco większe ryzyko urodzenia martwego dziecka u kobiet, które spały na prawym boku. Nie mniej jednak, przeprowadzono za mało badań, by to ostatecznie potwierdzić.
Niektórzy lekarze uważają, że nie ma istotnego dowodu na to, że spanie na prawym boku jest gorsze od spania na lewym boku. Jeśli kobiecie w ciąży spanie na lewym boku powoduje dyskomfort, a spanie na prawym boku nie, to nie powinno być przeciwwskazań, by tak właśnie spać.
Jeśli jest zdrowa ciąża, a kobieta nie może spać na lewym boku, tylko ciągle przewraca się na prawy bok, to najprawdopodobniej nie ma się czym martwić. W rzeczywistości może to być lepsze rozwiązanie dla kobiety. Wszystko dlatego, że brak snu może być bardziej niebezpieczny dla wyników ciąży niż niewielkie ryzyko kompresji IVC podczas leżenia na prawym boku.
Badania sugerują, że kobiety w ciąży, które nie dostają organizmowi wystarczającej ilości snu – czyli śpią mniej niż 5 lub 6 godzin w nocy – najprawdopodobniej są bardziej narażone na takie choroby, jak cukrzyca ciążowa. Co więcej, potencjalnie mają również większe ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego.
Na którym boku spać w ciąży, a na którym nie?
Najlepsza pozycja do snu w czasie ciąży jest spanie na boku. Jeszcze lepszym rozwiązaniem jest spanie na lewym boku. Wszystko dlatego, że spanie po lewej stronie zwiększy ilość krwi oraz składników odżywczych, które docierają do łożyska i do dziecka.
Należy unieść nogi i ugiąć kolana, a między nogami umieści poduszkę.
- Jeśli pojawi się problem bólu pleców, to należy położyć się w pozycji na boku. Można spróbować również umieścić poduszkę pod brzuchem.
- Jeśli w nocy pojawi się zgaga, to warto spróbować górną część ciała podeprzeć poduszkami.
- Pod koniec ciąży mogą pojawiać się duszności. Warto spróbować leżenia na boku i podpierania się poduszkami.
Może i te sugestie co do pozycji snu nie brzmią zbyt komfortowo, zwłaszcza dla kobiet, które normalnie przyzwyczajane są do spania na brzuchu czy plecach. Warto ich jednak wypróbować. Może się okazać, że te propozycje są skuteczne i działają. Warto pamiętać o tym, że w czasie spania można zmieniać pozycje i się obracać, jest to całkiem normalne i bezpieczne.
Jakich pozycji podczas snu warto unikać?
Chociaż nie ma na to dostatecznych dowodów, dość powszechnie forsuje się pewne tezy, że należy unikać w czasie ciąży niektórych pozycji do spania. Oczywiście nie należy z tym przesadzać i czasowej zmiany pozycji nie należy traktować jako coś zupełnie złego. Jeśli jednak nie wie się na którym boku spać w ciąży, warto przede wszystkim unikać niżej wymienionych pozycji.
Spanie na plecach
Ta pozycja może powodować problemy z plecami, oddychaniem, układem trawiennym, a także hemoroidami, czy niskim ciśnieniem krwi. Co więcej, może również powodować osłabienie krążenia krwi do serca oraz do dziecka.
Wynika to z faktu, że brzuch spoczywa na jelitach oraz na dużych naczyniach krwionośnych, takich jak aorta oraz żyła główna.
Spanie na brzuchu
W czasie ciąży brzuch przechodzi fizyczne zmiany i się stale powiększa. Dlatego właśnie może to powodować dyskomfort w czasie leżenia na brzuchu, a nawet uniemożliwiać spanie w tej pozycji.
