Okres karmienia piersią związany jest z pewnymi ograniczeniami, zarówno w diecie, jak i całym stylu życia. Przede wszystkim jednak należy wystrzegać się produktów potencjalnie szkodliwych i zadbać o odpowiedni bilans codziennej diety. Im bardziej kobieta urozmaica swoje menu, tym lepiej nie tylko dla jej zdrowia, ale także i dziecka. Nie ma co ukrywać, że czas laktacji to spore obciążenie dla całego organizmu. Dlatego zawsze należy pamiętać, że im dieta karmiącej matki jest uboższa, tym częściej będzie występować gorsze samopoczucie i zmęczenie.
Podczas okresu karmienia piersią układanie menu powinno być kierowane zdrowym rozsądkiem i bacznymi obserwacjami własnego organizmu oraz reakcji dziecka. Warto jednak pamiętać, że czasami niepokojące objawy pewnych zmian w żywieniu mogą pojawiać się nawet po 3 dniach. Do najczęściej występujących problemów u dziecka należy zaliczyć kolkę, ból brzuszka, a także wysypkę i widoczny niepokój.
Eliminacja niektórych rodzajów pokarmu może często okazać się jednak niepotrzebna. Warto raczej skupić się na doborze odpowiednich składników, a eliminacji tylko tych najbardziej wątpliwych.
Co powinna uwzględniać dieta matki karmiącej?
Dieta karmiącej matki powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, najlepiej pochodzących z różnorodnych źródeł. Najczęściej wskazuje się na niżej wymienione grupy produktów.
- Bardzo ważne są duże ilości warzyw, będących bogatymi źródłami witamin, mikroelementów, a także cennego błonnika. Niektóre z nich mogą jednak powodować pewne problemy trawienne, takie jak wzdęcia. W takim przypadku najczęściej nie warto eliminować ich zupełnie, a jedynie zmniejszyć ich ilość. Jeśli jednak reakcja dziecka będzie jednoznacznie negatywna, zawsze należy eliminować taki produkt ze swojego menu.
- Wiele osób błędnie myśli na temat tłuszczów w diecie. Z bardzo różnych względów są one absolutnie niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka i zdrowia matki karmiącej. Ponadto, w kwasach tłuszczowych rozpuszcza się wiele witamin, które bez ich obecności nie byłyby przyswajane przez organizm. Warto jednak postawić na zdrowe tłuszcze roślinne, takie jak olej lniany, oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, olej z orzechów włoskich czy laskowych, a także olejek z czarnuszki. Bez wątpienia kombinacja tych rodzajów tłuszczów będzie najkorzystniejsza w diecie każdej karmiącej matki.
- Warto zadbać także o znaczne ilości owoców, które również bogate są w rożne witaminy i błonnik. W pierwszej kolejności poleca się wybierać owoce polskie i sezonowe, które w naturalny sposób najbardziej odpowiadają potrzebom wszystkich organizmów żyjących w danej strefie klimatycznej. W następnej kolejności można sięgać po produkty egzotyczne, które czasem mogą być także mrożone czy suszone.
- Nieodzownym elementem energetycznym jest także dobrej jakości pieczywo, kasze, a także ryż i makarony. Powinny to być z reguły produkty pełnoziarniste i razowe. Bardzo często poleca się graham, płatki z ziarnami lub musli, gruboziarniste kasze, jak również brązowy ryż. Na ostatnim miejscu zawsze wybieramy produkty z białej mąki, najlepiej w typie semolina.
- W diecie karmiącej matki nie powinno także zabraknąć mięsa, które jest cennym źródłem aminokwasów oraz żelaza. Poleca się także spożywać regularnie produkty nabiałowe. Ryby z kolei należą do grupy produktów ryzykownych, ze względu na ich pochodzenie. Mogą bowiem zawierać toksyny i metale ciężkie, dlatego przy ich wyborze należy zachować szczególną ostrożność. Nie poleca się produktów z puszek i wysokoprzetworzonych, takich jak konserwy czy wędliny.
Warto zadbać, by spożywane produkty pochodziły z produkcji ekologicznej, bez stosowania antybiotyków, środków ochrony roślin czy innych chemikaliów. W pierwszej kolejności należy przede wszystkim wybierać produkty świeże i względnie mało przetworzone.
Czego lepiej unikać lub całkowicie wystrzegać?
- W okresie ciąży i karmienia piersią zabronione jest picie alkoholu, ponieważ może ono być przyczyną silnych zakłóceń w rozwoju dziecka. Niewielkie dawki nie powinny być szkodliwe, jednak są jasnym i często podkreślanym przeciwwskazaniem. Należy także uważać na napoje pobudzające, takie jak mocna kawa i herbata, czy inne napoje zawierające kofeinę. Można je pić tylko w małych ilościach i po nakarmieniu dziecka.
- W menu karmiącej matki nie poleca się również produktów z puszek, które zazwyczaj zawierają bardzo duże ilości konserwantów, a ich wartość odżywcza jest bardzo znikoma. Ponadto, do ich produkcji przeznacza się surowce bardzo niskiej jakości.
- Należy uważać na różnego rodzaju ciasta i słodycze z cukierni, ponieważ do ich produkcji najczęściej stosowane są niskiej jakości tłuszcze i duże ilości rafinowanego cukru. Produkty tego rodzaju nie mają praktycznie żadnych wartości odżywczych i są silnie tuczące. Zamiast tego poleca się przygotowywać domowe wypieki, najlepiej ze świeżych produktów oraz zdrowych owoców.
- Dieta karmiącej matki nie powinna obejmować takich produktów jak fastfoody, chipy, paluszki, krakersy, itp. Nie tylko nie posiadają one większych wartości odżywczych, ale także do ich produkcji wykorzystuje się wiele potencjalnie szkodliwych składników, m.in. takich jak tłuszcze-trans.
- Dieta wegetariańska nie jest uznawana za przeciwwskazanie do karmienia dziecka piersią. Należy jednak przy tym pamiętać, że brak produktów mięsnych w codziennym menu powinno determinować wprowadzanie produktów zastępczych. Przede wszystkim należy zapewnić sobie odpowiednie ilości białka i wapnia, np. z takich produktów jak soja, jarmuż, botwina, brokuły, szpinak, fasola, ciecierzyca, czy groch. Wegetariańska dieta karmiącej matki powinna uwzględniać potrzebę dostarczania dziecku wszystkich niezbędnych składników odżywczych, w tym białka, zdrowych tłuszczów, węglowodanów, a także witamin i mikroelementów. Dla wzbogacenia wartości odżywczych mleka mamy warto zawsze włączyć do menu przynajmniej takie produkty jak ryby, jajka, czy nabiał. Bardzo często w przypadku diety wegetariańskiej matki, poleca się regularne przeprowadzanie badań morfologicznych dziecka, m.in. w celu monitorowania poziomu żelaza we krwi.
Dieta karmiącej matki a alergia pokarmowa dziecka
W przypadku zauważenia u dziecka reakcji alergicznych, zaleca się zastosować dietę eliminacyjną. Polega ona na kolejnym z codziennego menu jednego lub dwóch składników na okres do trzech tygodni. Powinny to być produkty, które podejrzewamy o wywołanie reakcji uczuleniowej. Bardzo często zdarza się, że karmiąca matka zmuszona jest do podejmowania wielu intuicyjnych wyborów, w celu ustalenia przyczyny wywoływania alergii pokarmowej u dziecka. W tym celu trzeba zmieniać co jakiś czas własną dietę i obserwować reakcję maleństwa.
Najczęściej poleca się wykluczać się pokarmy które najczęściej u dzieci wywołują niepożądane reakcje, w szczególności takie jak: mleko i jego przetwory, produkty pszeniczne i jajeczne, a także orzechy i czekolada. W przypadku ustalenia produktu wywołującego alergię, należy go unikać przez co najmniej okres 1-2 miesięcy.
Mimo problemów ze znalezieniem przyczyny alergii pokarmowej u dziecka nie należy przerywać karmienia piersią. Odstawienie dziecka od piersi to nie tylko eliminacja alergenu, ale przede wszystkim utrata źródła wielu cennych składników odżywczych, mających kluczowy wpływ na rozwój dziecka. W takim przypadku zawsze warto udać się do lekarza pediatry na konsultację i próbować rozszerzyć katalog możliwych przyczyn problemów pokarmowych.
